بزرگنمايي:

پیام فارس - هم میهن /متن پیش رو در هم میهن منتشر شده و بازنشرش در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
هنوز مشخص نیست تا چه اندازه آنکارا از حمله ناگهانی دو هفته گذشته که منجر به سقوط حکومت بشار اسد شد، حمایت کرد

فایننشیال تایمز| رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه پس از سال‌ها بی‌ثباتی و انزوایی که به دلیل جنگ داخلی سوریه که به مدت 13 سال در نزدیکی مرزهایش حاکم بود، ممکن است یکی از بزرگ‌ترین برندگان سقوط رژیم اسد باشد. اردوغان روز شنبه در غازی آنتپ، یکی از شهر‌های مرزی که تحت تاثیر درگیری‌ها و میلیون‌ها پناهنده‌ای که جنگ ایجاد کرده بود قرار گرفت، اعلام کرد که پس از بیش از یک دهه حمایت از مخالفان مسلح سوری یک «واقعیت جدید دیپلماتیک و سیاسی در سوریه» ایجاد شده است. هنوز مشخص نیست تا چه اندازه آنکارا از حمله ناگهانی دو هفته گذشته که منجر به سقوط حکومت بشار اسد شد، حمایت کرده است.
گروه اسلامگرای هیئت تحریرالشام که رهبری این حمله را برعهده داشت، رابطه پیچیده‌ای با ترکیه دارد اما بسیاری از تحلیل‌گران معتقدند که اردوغان، که زمانی رئیس‌جمهور سوریه را «قصاب» نامید، می‌تواند از نظر سیاسی و اقتصادی از جایگاه تازه‌اش به عنوان تأثیرگذارترین بازیگر خارجی در سوریه پس از سقوط اسد بهره‌مند شود. عمر اوزکیزیلچیک، پژوهشگر ارشد اندیشکده شورای آتلانتیک در این باره گفت: «پس از سوری‌ها، این ترکیه است که بزرگ‌ترین برنده این وضعیت است.»
وی افزود: «زمانی که دیگران سوری‌ها را رها کردند و هیچ دولت دیگری از مخالفان حمایت نکرد، ترکیه از آنها دست نکشید.» اردوغان از موج قیام‌های عربی که در سال 2011 خاورمیانه را فرا گرفت و امید داشت که به تقویت متحدان حزب عدالت و توسعه با ریشه‌های اسلامی بیانجامد، حمایت کرد. او حتی زمانی که ایالات متحده و سایر قدرت‌های غربی که در ابتدا از این قیام‌ها حمایت کردند، عقب‌نشینی کردند همچنان به حمایت خود ادامه داد.
اردوغان بیش از 3 میلیون پناهنده سوری را به عنوان «برادران و خواهران» پذیرفت و به گروه‌های شورشی که با رئیس‌جمهور سوریه مبارزه می‌کردند، تسلیحات و آموزش نظامی ارائه داد. هنگامی که امید به تغییر رژیم کاهش یافت، روسیه و تهران اسد را نجات دادند و ترکیه با اثرات فزاینده جنگ مواجه شد، اردوغان تمرکز خود را صرف مبارزه با نیرو‌های کردی‌ای کرد که از سوی آنکارا به عنوان تروریست شناخته می‌شدند و در شمال شرقی سوریه دستاورد‌هایی داشتند.
اردوغان به‌تازگی به اسد پیشنهاد همکاری داده بود، اما با رد این درخواست از سوی اسد مواجه شده بود. اردوغان روز شنبه اظهار داشت: «رژیم دمشق هرگز ارزش دست همکاری ترکیه را درک نکرد.» با این حال، ترکیه حتی در حالی که به اسد نزدیک می‌شد، همچنان از شورشیان حمایت می‌کرد و به استان ادلب، آخرین پایگاه اپوزیسیون کمک می‌نمود. ترکیه همچنین بخشی از شمال سوریه را مدیریت کرد و از گروهی از شورشیان تحت عنوان ارتش ملی سوریه حمایت نمود.
یکی از امید‌های بزرگ برای اردوغان این است که سقوط اسد ممکن است به بازگشت بسیاری از پناهندگان سوری که حضورشان در ترکیه حتی در میان حامیان خودش عمیقاً غیرمحبوب بوده است، کمک کند. علی یرلیکایا، وزیر کشور ترکیه هفته گذشته پس از تسخیر حلب توسط شورشیان گفت که 1/3 میلیون سوری در ترکیه اهل این شهر هستند و بسیاری برای بازگشت به کشورشان بسیار هیجان‌زده‌اند.
سقوط رژیم اسد ممکن است توازن قدرت را در رابطه پیچیده بین اردوغان و ولادیمیر پوتین تغییر دهد، زیرا آنها در سوریه و همچنین در دیگر مناقشات، از جمله در لیبی در دو طرف مخالف قرار دارند. ولفانگو پیکولی، تحلیلگر مسائل خاورمیانه در این باره گفت: «ترکیه احتمالاً اقدامات جسورانه‌تری در منطقه اتخاذ خواهد کرد.» وی افزود، این وضعیت همچنین قدرت ترکیه را نسبت به ایران تقویت خواهد کرد.
ترکیه که در حال حاضر با تورم بالا و رکود اقتصادی دست به گریبان است، از برقراری دوباره روابط کامل تجاری و بازرگانی در طول مرز 900 کیلومتری ترکیه-سوریه بهره‌مند خواهد شد. صنعت ساخت‌وسازش، که ارتباط نزدیکی با اردوغان دارد، می‌تواند از قرارداد‌های ساخت‌وسازی که انتظار می‌رود به صد‌ها میلیارد دلار برسد، سود ببرد. یکی از مدیران بزرگ‌ترین شرکت‌های ساخت‌وساز ترکیه گفت: «اگر صلح محقق شود، فرصتی بزرگ است.»
یکی دیگر از پرسش‌های بزرگ، نقشی است که کُرد‌های سوریه در دولت آینده ایفا خواهند کرد و اینکه آیا می‌توانند بخشی از خودمختاری‌های دشوار به دست آمده خود در شمال شرق را حفظ کنند؟ آنکارا به هرگونه مذاکرات بین یک دولت جدید در دمشق و گروه‌های مسلح کُرد با احتیاط می‌نگرد. ترکیه این گروه‌ها را به عنوان تروریست‌هایی با پیوند‌های نزدیک به دشمن دیرینه خود حزب کارگران کردستان می‌بیند. هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه روز یکشنبه تأکید کرد که هر گروهی که ناشی از پ‌ک‌ک باشد، نمی‌تواند بخشی از مذاکرات درباره آینده سوریه باشد.