بزرگنمايي:

پیام فارس - دنیای اقتصاد /متن پیش رو در دنیای اقتصاد منتشر شده و بازنشر آن در آخرین خبر به معنای تاییدش نیست
دکتر رحمن قهرمان‌پور-تحلیلگر انتخابات و سیاست خارجی| روز پنج‌شنبه روز سکوت انتخاباتی بود. این قاعده برای آن است که رای‌دهنده در فضایی آرام و به دور از اثرات تبلیغات بتواند تصمیم بگیرد به کدام نامزد رای بدهد. روز پنج‌شنبه هم نامزدهای اصولگرا‌ نتوانستند اجماع کنند. تاثیر این کار بر رفتار رای‌دهنده می‌تواند متفاوت باشد. آنهایی که قالیباف را مقصر بدانند، به جلیلی رای می‌دهند و بر عکس. اثر دیگر این اتفاق افزایش احتمالی آرای سفید اعتراضی در میان رای‌دهندگان اصولگرا خواهد بود. کسانی که به نشانه اعتراض به هیچ یک از دو نامزد اصولگرا رای نمی‌دهند.
روز رای‌گیری در کمپین انتخاباتی روزی است که تیم هر نامزد باید همه توان خود را به‌کار گیرد تا افراد بیشتری را پای صندوق رای بیاورد. آوردن هواداران پای صندوق رای نیازمند شبکه است. اصولگرایان معمولا از طریق شبکه‌های مذهبی خود این‌کار را انجام می‌دهند و اصلاح‌طلبان از طریق تشکیلات حزبی. اصلاح‌طلبان در کلان‌شهرها و شهرهای بزرگ و اصولگرایان در شهرهای کوچک و روستاها قدرت سازمان‌دهی زیادی دارند. چون رقابت نزدیک است، بنابراین میزان مشارکت خیلی مهم است. در نرخ مشارکت کمتر از 50 درصد شانس پیروزی پزشکیان‌ و جلیلی بیشتر است و هر چه نرخ مشارکت بیشتر شود احتمال رفتن پزشکیان و قالیباف به دور دوم بیشتر است. یک احتمال ضعیف هم آن است که نرخ مشارکت بیشتر از 60 درصد شود .اگر انتخابات به دور دوم کشیده شود شکل رقابت و حتی نرخ مشارکت متفاوت خواهد بود. دو نفره شدن مناظره‌ها و رقابت، فضا را شفاف‌تر کرده و انتخاب را آسان‌تر خواهد کرد.
اگر پزشکیان و جلیلی راهی دور دوم شوند؛ اصلاح‌طلبان در یک هفته آتی تلاش خواهند کرد فضا را دو قطبی کرده و با ایجاد ترس طبقه متوسط را پای صندوق رای بیاورند. اما در صورتی که پزشکیان و قالیباف به دور دوم بروند فرمول رقابت قدری متفاوت شده و رقابت در مرکز سیاسی شکل خواهد گرفت. در این حالت امکان شکل‌گیری دو‌قطبی کمتر است چون ترساندن طبقه متوسط شهری از قالیباف دشوار است. در این سناریو رقابت نزدیک خواهد بود؛ چون هر دو نامزد در میان آرای مردد موقعیت خوبی دارند. اما اصلاح‌طلبان به انتقادات خود از قالیباف خواهند افزود تا آرای قطعی منفی او را فعال کنند. معمولا نرخ مشارکت در دور دوم در انتخابات مجلس کمتر می‌شود، اما در انتخابات ریاست‌جمهوری این‌گونه نیست و گاهی نرخ مشارکت بیشتر هم می‌شود. یکی از دلایل داغ نشدن تنور انتخابات در مرحله نخست، مناظره‌های تلویزیونی و تغییر مکرر شکل مناظره بود که در کنار تعدد نامزدها مانع از شکل‌گیری مناظره داغ و تشویق آرای مردد به رای دادن شد. چون در دور دوم مناظره‌ها دو نفره است، بنابراین مواضع و تفاوت نامزدها شفاف‌تر می‌شود و این می‌تواند مشارکت را تا حدی افزایش دهد.
نکته جالب توجه در میزان مشارکت تاثیر دما بر میزان مشارکت است. در کشورهایی مثل ایران که در تابستان دمای هوا زیاد است افراد در ساعات گرم کمتر به پای صندوق رای می‌روند. بنابراین تمدید زمان رای‌گیری و خنک‌تر شدن هوا می‌تواند باعث افزایش مشارکت در قیاس با ساعات اولیه رای‌گیری شود. اما در کل هوای بسیار گرم باعث می‌شود مشارکت، اندکی‌(کمتر از نیم درصد) کاهش یابد. در رقابت نزدیک این رقم در ایران حدود 300هزار رای است که اثرگذار است. اکنون باید منتظر اعلام نتایج باشیم. در صورتی که انتخابات در دور نخست تمام نشود نامزدها در دور دوم به مراتب خسته‌تر خواهند بود و بنابراین توان فیزیکی نامزدها در کارزار انتخاباتی دور دوم خیلی مهم است. هنوز معلوم نیست چند مناظره برگزار می‌شود. اما اگر تعداد مناظره‌ها کم باشد سفر‌های استانی نامزدها بیشتر می‌شود و این هم در افزایش مشارکت در دور دوم موثر است.
بر خلاف انتخابات دور دوم در سال 84 که یک نامزد با رای قطعی منفی بالا (مرحوم هاشمی) وجود داشت و شکست دادن او به این دلیل راحت بود، امسال جز قالیباف که رای قطعی منفی در حدود 10-15 درصد دارد، دو نامزد دیگر رای قطعی منفی بسیار کمی دارند. بنابراین فرمول پیروزی در دور دوم تکیه بر آرای قطعی منفی نخواهد بود. جلیلی با آنکه رای قطعی منفی اندکی دارد، ولی به خاطر مواضع سیاسی خود برای طبقه متوسط شهری جذابیت چندانی ندارد و ایجاد دوقطبی با او آسان‌تر است. در دور دوم حتی ممکن است سلبریتی‌ها و هنرمندان هم وارد صحنه شده با افزایش مشارکت کنند. چون در دور اول وارد انتخابات نشدند.