بزرگنمايي:

پیام فارس - سد تنگ سرخ بشار، طرحی مشترک بین استان‌های فارس و کهگیلویه و بویراحمد، پس از 14 سال با پیشرفت فیزیکی 50 درصدی، به عنوان راهکاری کلیدی برای تامین آب شرب، کشاورزی و صنعت 2 استان شناخته می‌شود؛ تکمیل این پروژه نیمه کاره که سهمی حیاتی در مدیریت منابع آبی منطقه دارد، امروز به نیازی فوری تبدیل شده است.
این سد با حجم مخزن 125 میلیون مترمکعب، سالانه قادر به تنظیم 157 میلیون مترمکعب آب از رودخانه‌های بشار در کهگیلویه و بویراحمد و تنگ تیزآب در فارس است.
براساس برنامه‌ریزی‌ها، 75 درصد از آب این سد به مصارف شرب، کشاورزی و صنعتی استان کهگیلویه و بویراحمد و مابقی به استان فارس اختصاص می‌یابد.
همکاری 2 استان همسایه با پیشینه مشترک فرهنگی و جغرافیایی، از عوامل کلیدی در اجرای این پروژه است. مراودات گسترده مردم 2 استان، از جمله استفاده شهروندان کهگیلویه و بویراحمدی از خدمات درمانی در شیراز به عنوان قطب پزشکی ایران، نشان دهنده پیوندهای عمیق میان آن‌هاست.
با وجود گذشت بیش از یک دهه از آغاز ساخت سد تنگ سرخ، افزایش سرعت اجرای این طرح به دلیل نقش بی‌بدیل آن در تامین امنیت آبی 2 استان، به‌ ویژه در شرایط کنونی کاهش منابع آب‌های زیرزمینی، ضرورتی انکارناپذیر است. کارشناسان بر این باورند که تکمیل به موقع این پروژه، گامی بلند در جهت توسعه پایدار و تقویت همگرایی منطقه‌ای خواهد بود.
چرا ساخت سد تنگ سرخ برای هر 2 استان ضرورت دارد؟
برخی منتقدان نسبت به اجرای سد تنگ سرخ بشار بارها مطالبی را در خصوص توقف اجرای این سد در استان کهگیلویه و بویراحمد مطرح کرده اند، بسیاری از این نقدها مبنا و اساسی علمی نداشتند و تنها سبب کند شدن روند احداث سد می شد.
با توجه به کاهش بارندگی‌ها، کشور در مرحله تنش آبی قرار گرفته و 2 استان فارس و کهگیلویه و بویراحمد هم از این امر مستثنی نیستند بنابراین راهی جز مدیریت منابع آبی پیش روی متولیان امر در حوزه آب کشور نمانده است.
خشکسالی، کم بارشی و به دنبال آن کم آبی امروزه مشکل بسیاری از شهرها و روستاهای کشور است. طبق اعلام مدیرکل هواشناسی فارس، این استان بیش از یک دهه با خشکسالی (انباشته) مواجه بوده است و امسال بحرانی‌ترین وضعیت بارش‌ها در نیمه جنوبی استان گزارش شده است.میانگین بلند مدت بارندگی در استان 251 میلیمتر و در مجموع استان نسبت به میانگین بلندمدت 33 درصد کاهش بارندگی داشته است.
شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد هم اعلام کرده میزان بارندگی در این استان کاهش 50 درصدی داشته است و دبی آب چاه ها و رودخانه ها کاهش محسوسی یافته است. استان کهگیلویه و بویراحمد به سرزمین چشمه سارها و آبشارها و رودهای خروشان معروف است اما بیشتر شهرهای آن به ویژه در شهرستان بویراحمد در بیشتر ماه‌های سال با کم آبی و تنش آبی مواجه هستند.
این کاهش بارندگی ها موجب افت دبی آب در چاه‌ها، رودخانه‌ها، چشمه‌ها و قنوات شده است. همچنین ورودی آب به سدها نیز تحت تأثیر این شرایط قرار گرفته است.
برخی شهرستان های فارس و حتی خود شهر شیراز و بیش از 700 روستای فارس با کم آبی و نبود آب دست و پنجه نرم می کنند. همچنین ساکنان شهر یاسوج مرکز شهرستان 250 هزار نفری بویراحمد که با میانگین بلندمدت 797 میلیمتر پرباران ترین منطقه کهگیلویه و بویراحمد محسوب می شود همواره با افت فشار یا قطعی آب مواجه هستند و تکمیل سد تنگ سرخ پس از حدود 14 سال انتظار برای آنان نیازی ضروری و اجتناب ناپذیر محسوب می شود.
سد تنگ سرخ اهداف بسیار راهبردی در حوزه شرب، صنعت، گردشگری و کشاورزی و کنترل سیلاب و بهبود محیط زیست دارد.
سد تنگ سرخ می تواند 157 میلیون متر مکعب در سال تامین آب داشته باشد ک از این میزان 56 متر مکعب آن برای آب آشامیدنی شهر شیراز و 101 میلیون متر مکعب آن سهم استان کهگیلویه و بویراحمد است.
این سد قرار است 56 میلیون مترمکعب آب شرب شیراز را تامین کند یعنی می تواند جمعیت یک میلیون نفری را جوابگو باشد، به گونه ای که 50 درصد جمعیت شیراز از این آن می تواند بهره مند شود.
با توجه به رژیم بارشی حوضه آبریز سد تنگ سرخ که سالیانه بیش از 200 میلیون مترمکعب آب در ساختگاه سد اندازه‌ گیری شده است، با اطمینان پذیری و پایداری بالا هر سال با یک مخزن پر آب مواجه خواهیم بود.
حدود 85 درصد از حوضه آبریز سد تنگ سرخ بشار در فارس است
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای فارس با اشاره به اهمیت احداث این سد، گفت: حدود 85 درصد از حوضه آبریز سد تنگ سرخ بشار به لحاظ جغرافیایی در این استان قرار گرفته است.
سیاوش بدری با اشاره به اینکه تامین شرب نقاط وقتی پایدار است که از منابع آب سطحی صورت بگیرد، افزود: 56 میلیون متر مکعب از این سد برای شرب شیراز در نظر گرفته شده است.
وی یادآور شد: بخش قابل توجهی از آب شرب شهر شیراز از منابع آب های زیرزمینی تامین می شود بنابراین ساخت این سد و انتقال آب به شهر شیراز ضرورت پیدا می کند.
تنش آبی شهر یاسوج و شهر شیراز صفر می شود
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد نیز گفت: در صورت احداث سد تنگ سرخ تنش آبی شهر یاسوج و شهر شیراز صفر می شود، یعنی اینکه نارضایتی کم می شود و همچنین اشتغال و تولید رقم می خورد.
آرش مصلح افزود: قرار است این سد با حجم 125 میلیون متر مکعب احداث شود که می تواند 157 میلیون متر مکعب در سال تنظیم آب داشته باشد.
وی ادامه داد: از این 157 میلیون متر مکعب 56 میلیون متر مکعب آن برای آب شرب شیراز و 101 میلیون متر مکعب آن سهم استان کهگیلویه و بویراحمد است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد بیان کرد: 56 میلیون متر مکعب آن برای آب آشامیدنی شهر شیراز در نظر گرفته شده که یک میلیون نفر از آن بهره مند خواهند شد.
مصلح افزود: این پروژه در سال های گذشته با مشکلات نقدینگی و بحث تملک مواجه بوده است، بخشی از مشکلات در حوزه تملک مرتفع شده و بخشی از نقدینگی مورد نیاز تامین شده و در ماه‌های اخیر فعالیت‌های اجرایی سد شتاب خوبی گرفته است.
وی تصریح کرد: سد در حال ساخت تنگ سرخ، سیلاب های فصل بارش تنگ تیزاب را کنترل می کند و استفاده از ذخیره این آب، منافع زیست محیطی، صنعتی، کشاورزی و آشامیدنی برای استان دارد.
وی ادامه داد: این سد در مواقع پر آبی تنگ تیزاب که از سمت استان فارس به کهگیلویه و بویراحمد می آید در واقع کنترل سیلاب های آن فصل را بر عهده می گیرد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کهگیلویه و بویراحمد گفت: چنانچه کنترل سیلاب صورت گیرد استان در مواقع کم آبی که بیشتر در فصل تابستان در بویراحمد اتفاق می افتد و رودخانه بشار کم آب می شود می تواند در جهت رفع مشکلات زیست محیطی و مسایل پایین دست آن بکار گرفته شود.
این سد به بهترین شکل در جهت اهداف زیست محیطی پایین دست موثر است و این آب تنها در مواقع سیلابی ذخیره می شود و موقع پر آبی رودخانه است. سد آب را ذخیره و در مواقعی که رودخانه کم آب است آن آب را رهاسازی می کند.
پاسخ به یک ابهام؛ سد تنگ سرخ برای شیراز احداث می‌شود؟
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای کهگیلویه و بویراحمد در مصاحبه اخیر خود در پاسخ به این سوال که آیا سد تنگ سرخ برای شیراز احداث می‌شود؟ به خبرنگاران اعلام کرده است، چرا نمی‌گوییم سد تنگ سرخ برای برداشت 101 میلیون متر مکعب در استان ساخته می‌شود؟ در شرایطی که یاسوج با تنش آبی درگیر است.
مصلح عنوان کرد: در صورت احداث سد تنگ سرخ تنش آبی شهر یاسوج و شهر شیراز صفر می‌شود، یعنی اینکه نارضایتی کم می‌شود و همچنین اشتغال و تولید رقم می‌خورد.
وی گفت: آب سد تنگ سرخ مرتبط با آب شرب مردم، صنایع و کشاورزی است، بنابراین دستگاه‌هایی همچون صنعت، معدن و تجارت، و دستگاه‌های اقتصادی، جهاد کشاورزی، و خود مردم باید بانی و حمایتگر طرح‌های توسعه‌ای مثل تنگ سرخ باشند.
سد تنگ سرخ بشار در یک نگاه
سد تنگ سرخ می تواند 157 میلیون متر مکعب در سال تامین آب داشته باشد ک از این میزان 56 متر مکعب آن برای آب آشامیدنی شهر شیراز و 101 میلیون متر مکعب آن سهم استان کهگیلویه و بویراحمد است.
این سد از سال 1390 کلنگ زنی شد و تا 2 سال قبل کمتر از 10 درصد پیشرفت داشت، اما اکنون و با حمایت مسئولین وزارت نیرو و شرکت مدیریت منابع آب ایران، اجرای کار با سرعت و شتاب بسیار بیشتری در حال انجام است.
میزان پیشرفت فیزیکی سد تنگ سرخ یاسوج به بالای 50 درصد رسیده است و پیش بینی می شود تا نیمه اول سال آینده آبگیری شود.
سال گذشته 280 میلیارد تومان به این پروژه اختصاص یافت و در مجموع افزون بر 650 میلیارد تومان هزینه احداث سد تنگ سرخ شده است.
سد تنگ سرخ با توجه به اهمیت اهداف چندگانه آن همانند شرب، صنعت، کشاورزی، زیستی محیطی و گردشگری یکی از مهمترین سدهای مخزنی در جنوب کشور است.
توسعه گردشگری یکی از اهداف این سد است چرا که در کریدور فارس- کهگیلویه و بویراحمد در منطقه سردسیری و گردشگرپذیر قرار گرفته است.
امسال با پیگیری صورت گرفته 400 میلیارد تومان در بودجه اعتبار برای پروژه لحاظ شده است. در حال حاضر 250 نفر در این پروژه مشغول بکار هستند که نشان می‌دهد پروژه در همه جبهه کاری فعال است.
سد در حال ساخت تنگ سرخ آب پایدار شهر یاسوج و روستاهای اطراف را تا جمعیت 350 هزار نفر تامین می‌کند. تامین آب شهرک‌های صنعتی مجاور شهر یاسوج، کارخانه‌های فعلی و آینده، پنج هزار هکتار از اراضی کشاورزی مستعد شهرستان بویراحمد و بهبود محیط زیست رودخانه بِشار از دیگر اهداف این پروژه است.
تنگ‌سرخ، یکی از روستاهای استان کهگیلویه و بویراحمد است که در 35کیلومتری یاسوج قرار دارد. رودخانه‌ای که سرچشمه رودخانه کارون در جلگه خوزستان محسوب می‌شود و خود نیز از چشمه‌های زاگرس جنوبی و روستای تنگ‌سرخ و کوه‌های دهنو سرچشمه می‌گیرد.