بزرگنمايي:

پیام فارس - آخرین خبر / اگر تحولات ایران را بررسی کنیم متوجه می شویم که عمده اصلاحات و برنامه های سیاسی و اقتصادی یک ویژگی مشترک دارند.
این ویژگی «بی‌‌‌توجهی به هزینه‌‌‌های اجتماعی» برنامه‌‌‌ها و سیاست‌‌‌ها است. رخدادهایی مانند ماجرای بنزین در سال 98 نتیجه همین بی توجهی است. علاوه بر این مثال، برنامه ها و سیاست های زیادی می بینیم که هنگام تصویب یا بحث و بررسی درباره آن در جلسات هیئت دولت، مجلس و... صحبتی از هزینه اجتماعی آن ها نمی شود و در بلند مدت اثرات اجتماعی ایجاد می کند. اثراتی که باز خود مسئله جدیدی ایجاد کرده و باعث شده مسئولان به دنبال برنامه ریزی مجدد بشوند. گاهی هم متوجه این اثرات نشده و آن را به عنوان مسئله جدید و بدون پیشینه تلقی می کنند. این گونه است که شاهد یک نظام مسائل مزمن هستیم مانند یک سفره کهنه و پاره که وقتی یک طرف سفره را وصله کنید طرف دیگر پاره می شود.
حتی اگر سیاست یا اقدامی از نظر کارشناسی امری صحیح و در جهت منافع ملی باشد بدون در نظر گرفتن هزینه های اجتماعی ممکن است مخالفت و حتی بروز خشونت از سمت مردم را دربر داشته باشد. علت این امر در این است که منافع کوتاه‌‌‌مدت و بلندمدت گروه‌‌‌های مختلف جامعه را تغییر می‌دهد. در برخی از این منافع، برخی عادات رفتار اجتماعی جامعه بر مبنای آن شکل گرفته است و در تعارض با منافع ملی و آینده مردم است. نکته دیگری که باید در نظر داشت این است که برخی مسائل جنبه پوپولیستی پیدا کرده است این باعث شده که در ایام انتخابات برخی مسئولین از بیان واقعیت پرهیز کنند و هنگامی که مستقر می شوند محتاطانه واقعیت را مطرح کنند. می توان گفت این یکی از تبعات در نظر نگرفتن هزینه های اجتماعی سیاست ها است. هزینه اجتماعی لزوما به معنای فشار اقتصادی یا ملتهب شدن فضای جامعه نیست گاهی هزینه اجتماعی رفتارهایی را در جامعه باب می کند که مانع حل مسئله می شود 
اخیرا مسئله نرخ بنزین دوباره در فضای مجازی و اظهارات مسئولین مطرح شده است. این موضوع را می توان به عنوان مصداق مهم برای مسئله ای که منافع ملی و آینده مردم به آن گره خورده است در نظر گرفت و از جنبه های مختلف بی شباهت به نکات فوق نیست.
 با این وصف راهکار چیست؟ اول آنکه باید واقعیت‌ها و ابعاد دقیق مسئله را به مردم گفت. مثلا ضررها و آسیب هایی که نرخ فعلی بنزین؛ منفعت آن ها را مورد مخاطره قرار می دهد را تبیین کرد. دوم آنکه اقدامات این چنینی نیازمند اقدامات مکمل دیگری نیز می باشد. نمی توان برای همه آحاد جامعه یک نسخه واحدی در نظر گرفت بسته به عادات رفتاری مردم باید در هر منقطه و یا در هر قشری سیاست متفاوتی اتخاذ کرد. مثلا در ماجرای بنزین می توان به پرمصرف ها با نرخ گران تری بنزین ارائه داد. یا حمل و نقل عمومی مخصوصا حاملان اقلام غذایی را از نرخ جدید معاف داشت.
خبرنگار: محمدجواد خالقی