بزرگنمايي:

پیام فارس - معاون رئییس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به حریق 25 هزار هکتار از مراتع و جنگل‌ها در سال جاری گفت: در کل خیلی نباید نگران این مسئله باشیم، بلکه این نگرانی را باید برای مسائل دیگر مثل آلودگی هوا، از بین بردن منابع تجدیدپذیر به طور کل، توسعه‌های غلط و استفاده‌های بی‌رویه از منابع طبیعی داشته باشیم، چون این موارد صدها برابر آتش سوزی‌ها به طبیعت لطمه می‌زند.

«عیسی کلانتری» معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در مورد شکارهای غیرقانونی پرندگان تالابی گفت: خود من اصلا نه اهل شکار هستم و نه از شکار خوشم می‌آید. برای شکار پرندگان تالابی در شمال کشور هم مجوزی داده نشده است، اما اهالی بومی منطقه به عرف چند صد ساله‌ای که دارند، شکار می‌کنند و در طول سال چند باری جلوی این موضوع گرفته شد، اما متاسفانه این جلوگیری‌ها منجر به درگیری می‌شود و در همین مورد دو نفر از محیط‌بانان ما زخمی شدند.
وی ادامه داد: به صورت کلی جلوگیری از شکار شکارچیان تالابی کار سختی است، چون عده‌ای این شکار را حق خودشان می‌دانند و اصلا کارشان شکار پرندگان تالابی است، بنابراین جلوگیری از کار آن‌ها منجر به درگیری می‌شود و در این درگیری یا محیط‌بانان زخمی می‌شوند و یا حتی امکان دارد که کشته شوند، از طرفی علت بخشی از درگیری‌های اخیر بین شکارچی و محیط‌بانان فشارهای اقتصادی تحمیل شده است.
فشارهای اقتصادی تحمیل شده به مردم از علل افزایش شکار
کلانتری با اشاره به افزایش درگیری‌های اخیر بین محیط‌بانان و شکارچیان، گفت: بخشی از علت این مساله همانطور که گفتم به فشارهای اقتصادی که بر مردم تحمیل شده، برمی‌گردد که برای تامین معاش خود را به دل بیابان و طبیعت می‌زنند تا شکار کنند، در این صورت اگر حیوانی را شکار کنند، به طور مثال 20 الی 30 میلیون می‌توانند آن را بفروشند، این افراد با یک تفنگ دو الی سه روز در منطقه‌ای می‌گردند و حیوانی را شکار می‌کنند.
حقوق محیط‌بانان بیش از دو و نیم برابر شده است
وی ادامه داد: بخش دیگر موضوع در این زمینه به افزایش انگیزه‌ی محیط‌بانان بر می‌گردد، چون به صورت نسبی در این یک الی دو سال اخیر به محیط‌بانان رسیدگی خوبی داشتیم و درآمدهایشان بیش از دو و نیم برابر شده است، همچنین در این مدت آموزش‌های عملی چند ماهه دید‌انند و در واقع تا جایی که دولت توان داشت به آن‌ها توجه شده است، حالا هم محیط‌بانان انگیزه بیشتری برای کار کردن پیدا کردند و هم فشار اقتصادی باعث شده تا تعداد بیشتری از افراد برای شکار به دل طبیعت بزنند.
رئیس سازمان محیط زیست افزود: با این وجود درگیری‌ها بیشتر می‌شود، اما محیط‌بانان تا جایی که امکان دارد از تیراندازی و رودررویی با شکارچی اجتناب می‌کنند، البته زمانی که محیط‌بان مجبور است تا از جان خودش دفاع کند، آنجا یا باید کشته شود و یا بکشد.
هزینه‌کرد 60 میلیارد تومانی بابت تجهیزات محیط‌بانی در هر سال
وی در مورد حمایت‌های قانونی از محیط‌بانان گفت: از محیط‌بان‌ها حمایت‌های قانونی شده است، الان آنها از مزایای نیروهای انتظامی برخوردار هستند، به طور مثال وقتی یکی از نیروهای انتظامی با دزد یا قاچاقچی درگیر می‌شود و خلافکاری کشته می‌شود، دیگر آن مأمور پاسخگو نیست، برای محیط‌بان هم به همین صورت است، وقتی وظیفه خودشان را به درستی انجام دهند و با متخلفی درگیر شوند به همان شکل که با مامور نیروی انتظامی برخورد می‌شود با آن‌ها هم برخورد خواهد شد، در واقع قانون عمده برای حمایت از محیط‌بانان تصویب شده و در این سه سال توجه اول ما به آنان بوده است، به طور مثال تعداد ساعت‌های کاری را کم کردیم و از طرف دیگر دریافتی‌ها اضافه شده، همچنین تجهیزات‌شان به روز و مدرن شده است و در حقیقت تا جایی که توان داشتیم وسایل نقلیه را نوسازی کردیم.
کلانتری افزود: سالیانه حدود 50 الی 60 میلیارد تومان هزینه‌ی تجهیزات محیط‌بانان کردیم و بیش از این دیگر توان نداشتیم، نمی‌گویم وضع محیط‌بانان خوب شده است، اما به صورت نسبی از وقتی که حتی کفش مناسب هم نداشتند، بهتر شده است، اما مشکلاتی هم به وجود آمده، چون امسال با توجه به اینکه 50 درصد افزایش حقوق اجرایی شد، از نظر هزینه‌های جاری با مشکل مواجه شدیم، چرا که بودجه ثابتی داریم.
حریق مراتع بر اثر درگیری‌های قبیله‌ای، بدترین نوع آتش‌سوزی است
رئیس سازمان محیط‌زیست با اشاره به آتش‌سوزی‌های جنگل‌ها و مراتع در سال جاری گفت: آتش‌سوزی‌های اتفاق افتاده را ما بیش از حد در جامعه بزرگ می‌کنیم، چون بخشی از آن طبیعی است و بخش دیگر هم به موضوع فرهنگ جامعه مربوط است و عمدتا هم علت آتش سوزی‌ها به همین دو مورد برمی‌گردد.
وی ادامه داد: عمده آتش‌سوزی‌ها در خطه‌ی زاگرس اتفاق می‌افتد که در آن منطقه طایفه‌های مختلفی حضور دارند و متاسفانه درگیری‌های قومی قبیله‌ای و شخصی از عوامل اصلی آتش‌سوزی در آن مناطق است.
کلانتری بیان کرد: اشتباهات انسانی را با آموزش عمومی می‌توان کم کرد، مثل حرکت راننده کامیونی که ته سیگار خود را در مراتع کناره جاده می‌اندازد و این می‌تواند منجر به آتش‌سوزی آن منطقه شود، اما بدترین نوع آتش سوزی، درگیری‌های قبیله‌ای است که متاسفانه در منطقه زاگرس زیاد دیده می‌شود، به طور مثال یکی از کارهایی که در اختلاف طایفه‌ای انجام می‌دهند این است که برای انتقام گرفتن، مرتع‌های یکدیگر را آتش می‌زنند که آن آتش‌سوزی می‌تواند به مناطق جنگلی استان برسد و واقعا ما با این موضوع مشکل داریم و ماندیم با این مساله چه باید کرد.
امسال 7 هزار هکتار مرتع و شبه‌جنگل از مناطق حفاظت‌شده در آتش سوخت
وی گفت: بخشی از علت آتش‌سوزی‌ها هم به سوء استفاده‌هایی که از طبیعت می‌شود، مربوط است، به طور مثال کشاورزی می‌خواهد، زمین را زودتر برای کشت بعدی آماده کند و پسماند کشت قبل را آتش می‌زند و امکان دارد آن آتش از مزرعه به مراتع و از آنجا به بخشی از جنگل کشیده شود، اما این علل یاد شده‌ آتش سوزی‌ها تنها 20 درصد کل را شامل می‌شود و 80 درصد باقی مانده به مشکلات طایفه‌ای که عمدتا در زاگرس هستند بر می‌گردد، البته در مناطق دیگر که میزان آتش‌سوزی زیاد است، از این دست موارد داریم، وقتی آتش سوزی می‌شود، کنترل آن در بعضی بخش‌ها مشکل است و اصلا نمی‌توان در این شرایط از هلیکوپتر استفاده کرد چون این موضوع بیشتر جنبه‌ی روانی دارد تا اینکه کارایی داشته باشد.
کلانتری افزود: امسال حدود 7 هزار هکتار مرتع و شبه جنگل از مناطق حفاظت شده آتش گرفته است و در کل کشور حدود 25 هزار هکتار آتش گرفته است، که البته با توجه به حوادثی که در کل دنیا افتاده، خیلی عدد بزرگی نیست، مهم است که نباید این مناطق آتش بگیرد، اما در مقابل این آتش‌سوزی‌ها ما خطر بیماری‌های جنگلی را داریم که نابودی بیشتری را برای گیاهان زاگرس به همراه داشته است.
وی افزود: این مشکلات پنهان مثل خشک شدن بلوط‌ها، آن منطقه را نابود می‌کند که یکی از علت‌های آن رفتارهای غلط مدیریتی در دهه‌های گذشته است که شخم زدیم و پوشش گیاهی را از بین بردیم، از طرفی استفاده‌ نامناسب از منابع آبی باعث فرسایش خاک شده است و درخت‌های جنگل ضعیف و ضعیف‌تر شدند، بنابراین بیماری که قبلا حالت مسالمت‌آمیزی با طبیعت داشته است، حالا بلای جان درختان شده است.
مشکل پسماند شمال کشور با سلام و صلوات حل نمی‌شود
کلانتری با اشاره به افزایش آتش سوزی‌ها در سال جاری افزود: اگر میزان آتش سوزی‌های امسال بیشتر بوده به دلیل بارندگی‌های خوبی بود که در منطقه زاگرس داشتیم، که در پی آن علف‌ها خوب رشد می‌کنند و زمانی که خشک می‌شوند مثل یک جرقه سریع آتش می‌گیرند، در کل خیلی نباید نگران این مسئله باشیم، بلکه این نگرانی را باید برای مسائل دیگر مثل آلودگی هوا، از بین بردن منابع تجدیدپذیر به طور کل، توسعه‌های غلط و استفاده‌های بی‌رویه از منابع طبیعی داشته باشیم، چون این موارد صدها برابر آتش سوزی‌ها به طبیعت لطمه می‌زند.
کلانتری همچنین با اشاره به مسئله پسماند و فاضلاب شمال کشور که به سرمایه‌گذاری نیاز دارد، گفت: با سلام و صلوات مساله پسماند شمال حل نمی‌شود، رهایی محیط زیست شمال از مشکلات پسماند و سیستم فاضلاب یک پکیج سرمایه‌گذاری می‌خواهد و مسئولیت اصلی آن با وزارت کشور است و ما رسما ناظر هستیم تا مشکل‌یابی می‌کنیم.
وی بیان کرد: اگر برای پسماند شمال کشور سرمایه‌گذاری نشود و برای بهبود وضعیت فاضلاب کاری صورت نگیرد، شمال به مرور از کف می‌رود و نمی‌توان زباله شمال را از شمال برداشت و به 300 کیلومتر دیگر مثلا جنوب البرز برد، چون عملی نیست. همانجا یا باید سوزانده و یا تبدیل به برق شوند.
کمپوست آراد کوه یکی از دلایل بوی بد جنوب تهران
کلانتری ادامه داد: ما در شمال اصلا به کمپوست هم نیاز نداریم، چون خود کمپوست در شمال، عامل آلایندگی شده است. یکی از دلایل بوی بد جنوب تهران، در نزدیکی فرودگاه امام به دلیل کمپوست‌های آرادکوه است، نزدیک 700 هزار تن کمپوست انباشته شده و بوی بد آن تا تهران می‌آید، در هر حال شمال به کمپوست نیاز ندارد، اما کشور نیاز دارد.
وی افزود: وقتی کمپوست‌های تولید شده شمال کشور را نمی‌توانند بفروشند، نباید آن را حفط کنند که خودش عامل آلایندگی شود. ما در شمال به کمپوست نیاز نداریم، اما کشور به کمپوست نیاز دارد ولی وقتی آنجا کمپوست را تولید می‌کنند و نمی‌توانند بفروشند، نباید این اتفاق بیافتد. در واقع بدون سرمایه‌گذاری هم هیچ اتفاقی نمی‌تواند.
سیکل زندگی در شمال کشور با تداوم شرایط فعلی به هم می‌خورد
کلانتری گفت: البته تحریم‌ها شرایط را خیلی سخت کرده است، اگر شرایط به همین شکل پیش برود، محیط‌زیست شمال به هم می‌خورد و زندگی مردم سخت می‌شود، بهداشت مردم به شدت مشکل دار و آب‌های زیرزمینی و آب دریا آلوده می‌شود. زندگی ماهی‌ها هم به مرور پرخطر شده، تا جایی که تلفات آن‌ها نیز بالا رفته و در واقع سیکل زندگی به هم می‌ریزد.
رئیس سازمان محیط زیست بیان کرد: حدود چهل سال پیش جمعیت در استان‌های گیلان و مازندران دو تا سه میلیون بود و رفت و آمد خیلی کمی داشت، بنابراین طبیعت خودش را بازسازی می‌کرد، اما الان با جمعیت 6 الی 7 میلیونی به علاوه 2 الی 3 میلیون توریستی که وارد می‌شود، دیگر آن منطقه کشش ندارد و شمال از نظر انسانی اشباع شده است و از طرف دیگر برای زیربناهای زندگی در شمال کشور اتفاق خاصی نیفتاده است، این فشارها همه بر طبیعت وارد می‌شود.
وی ادامه داد: در واقع مساله شمال بسیار پیچیدگی دارد که بدون سرمایه‌گذاری اتفاقی برایش نمی‌افتد و اگر سرمایه‌گذاری هم اتفاق بیفتد و منابع تامین شود، حداقل 5 الی 6 سال طول می‌کشد تا مشکلات منطقه برطرف شود.
حل مشکل پسماند شمال کشور 800 میلیون دلار سرمایه‌ می‌خواهد
کلانتری با اشاره به حداقل هزینه برای سرمایه‌گذاری وضعیت پسماند شمال کشور گفت: حداقل چیزی حدود 700 الی 800 میلیون دلار به سرمایه‌گذاری در این منطقه نیاز داریم تا از پس پسماندهای آنجا برآییم، مردم شمال کشور در مورد این مشکل تلاش زیادی کردند، اما متاسفانه راه به جایی نمی‌برد، چون یک طرف دریا است که اگر آنجا بریزند دریا و رودخانه‌ها آلوده می‌شود و از طرف دیگر جنگل‌ها به خطر می‌افتد.
وی ادامه داد: دو سال پیش ما 3/1میلیارد تومان بودجه برای موضوع پسماندهای شمال پیش‌بینی کردیم، اما مجلس آن را حذف کرد و دست ما برای این موضوع بسته شد.
کلانتری با اشاره به اینکه در بحث تنوع زیستی کشور در معرض کاهش هستیم، گفت: سرعت از بین رفتن این تنوع زیستی مهم است، چون وقتی جمعیت افزایش پیدا می‌کند، همراه با سیاست‌های ناپایدار، در مسیر اضمحلال منابع طبیعی پیش خواهیم رفت، به خصوص در شرایط تحریم که فشار بر این منابع را داریم، وقتی کشت آبی را گسترش می‌دهیم و زمین جدیدی را برای کشت احداث می‌کنیم، جان طبیعت را می‌گیریم، در این صورت جایگاه حیات وحش محدودتر خواهد شد، به طور مثال همین چند هفته‌ی پیش در خراسان شمالی پلنگی از دست سگ‌های گله فرار کرده بود و به بالای درخت رفته بود، دلیلش این است که ما به زیستگاه اینها نزدیک شدیم و آن را محدودتر کردیم.
وی ادامه داد: حیوانات در این شرایط از بین می‌روند، تنوع زیستی نه تنها در ایران بلکه در کل دنیا در حال از بین رفتن است، منتها طبیعت ما شکننده‌تر است، این شکنندگی هم به دلیل بارش‌های کم، افزایش گرما و افزایش نیاز به مصرف است که همه‌ی اینها بر منابع فشار می‌آورد.
سالی 100 هزار هکتار از درختان بلوط از بین می‌رود
کلانتری بیان کرد: سالانه صد هزار هکتار از درختان بلوط از بین می‌رود که دلیل آن فشار بر خاک زیر جنگل‌ها است، به طور مثال قبلا منطقه‌ای مرتع بوده و ما آنجا شروع به زراعت آن کردیم، در نتیجه خاک فرسوده شده و به مرور دیگر آب باران در خاک نفوذ نمی‌کند و بنابراین جنگل سال به سال ضعیف‌تر شده و بنابراین قدرت مقابله با بیماری که هزاران سال با آن مسالمت‌آمیز زندگی کرده از بین می‌رود و همین باعث از بین رفتن پوشش جنگلی خواهد شد.
کلانتری افزود: این اتفاقات در کشور به علت مدیریت‌های کلان غیرپایدار در حال رخ دادن است، تشویق می‌کنیم تا تولید بیشتر شود و منابع آب را بیشتر مصرف کنیم. می‌گوییم هر یک گرم گندم تولیدی، گلوله‌ای بر مغز دشمن است، اما این مشکلات پایدار در طبیعت ایران را به وجود می‌آورد، در نتیجه حیات وحش محدود می‌شود، از بین می‌رود و تنوع زیستی هم محدودتر خواهد شد.