سرمقاله خراسان/ ۱۴۰۴، سال شجاعت در تصمیم گیری

پیام فارس - خراسان / «1404، سال شجاعت در تصمیم گیری» عنوان یادداشت روز در روزنامه خراسان به قلم حامد رحیم پور است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
رهبر حکیم انقلاب در دیدار اخیر خود با مسئولان نظام، بر چند گزاره کلیدی و بنیادین در عرصه حکمرانی تأکید کردند: شجاعت در تصمیم‌گیری، ضرورت کاهش فاصله میان ایده و اجرا و اهمیت پیگیری. این گزاره‌ها نه‌تنها بازتابی از تجربه زیسته جمهوری اسلامی در چهار دهه گذشته است، بلکه پاسخی به مهم‌ترین چالش‌های امروز کشور در فرایند سیاست‌گذاری و اجرا محسوب می‌شود.
در طول سال‌های اخیر، تحلیلگران و متخصصان حوزه حکمرانی بارها به این آسیب‌ها اشاره کرده‌اند. یکی از مهم‌ترین معضلات ساختاری در کشور، فرسایشی شدن فرایند تصمیم‌گیری و اجرای سیاست‌هاست؛ به‌نحوی‌که از لحظه‌ای که یک مسئله در نظام تصمیم‌گیری مطرح می‌شود تا زمانی که به مرحله اجرا و اثرگذاری برسد، دچار چنان پیچیدگی‌هایی می‌شود که نه‌تنها از کارآمدی آن کاسته می شود بلکه در بسیاری از موارد، آن را از موضوعیت اولیه خود نیز خارج می‌کند. این روند موجب شده تا بسیاری از ظرفیت‌های کشور که می‌توانستند در مسیر توسعه قرار گیرند، در چنبره بوروکراسی پیچیده و تصمیم‌گیری‌های مصلحت‌اندیشانه گرفتار شوند.
از این رو از نکاتی که از بیانات رهبر انقلاب می‌توان دریافت، ضرورت «شجاعت در تصمیم‌گیری» است. این گزاره به‌ویژه در شرایطی که کشور درگیر تحولات سریع و بعضاً پیچیده داخلی و بین‌المللی است، اهمیتی مضاعف می‌یابد. امروزه، کشورهای موفق آن‌هایی هستند که تصمیمات راهبردی خود را نه بر اساس محافظه‌کاری مفرط، بلکه با لحاظ کردن تمام جوانب و پذیرش مخاطرات منطقی اتخاذ می‌کنند. هرگونه تأخیر در اتخاذ تصمیمات اساسی، هزینه‌هایی جبران‌ناپذیر بر کشور تحمیل خواهد کرد.
دومین مسئله، «کاهش فاصله بین فکر و اجرا» است. این امر، نیازمند بازطراحی ساختارهای تصمیم‌گیری و اجرای سیاست‌هاست. تا زمانی که میان اندیشکده‌ها، نخبگان دانشگاهی، مدیران اجرایی و سیاست‌گذاران، ارتباط ارگانیک و واقعی برقرار نشود، همچنان شاهد شکاف میان ایده‌ و اجرا خواهیم بود. بدیهی است که این امر مستلزم عبور از ساختارهای سنتی، ایجاد فضای گفت‌وگوی واقعی میان تصمیم‌سازان و تصمیم‌گیران و بهره‌گیری از الگوهای موفق جهانی در مدیریت تحول است.
بازار
سومین محور تأکید شده از سوی رهبری، «اهمیت پیگیری» است. متأسفانه، یکی از ضعف‌های آشکار در نظام اجرایی کشور، پیگیری نکردن مؤثر و مستمر برنامه‌ها و سیاست‌هاست. بسیاری از تصمیمات کلان در کشور در مرحله تصویب باقی مانده یا در نیمه‌راه، به فراموشی سپرده می‌شوند. این نقصان، ناشی از چند عامل است: ضعف نظام ارزیابی عملکرد، نبود ضمانت‌های اجرایی قوی برای سیاست‌های تصویب‌شده و خلأ در پاسخگویی نهادها و مدیران نسبت به خروجی عملکردشان. 
اگر پیگیری به‌عنوان یک اصل محوری در ساختار اجرایی نهادینه نشود، هرگونه تصمیم‌گیری شجاعانه یا تسریع در اجرا، عملاً بی‌اثر خواهد ماند. ازاین‌رو، یکی از عاجل‌ترین پیشنهادها برای سال آینده، اصلاح فوری ساختار تصمیم‌گیری کشور است؛ به‌گونه‌ای که این ساختار بتواند چابکی و انعطاف لازم را در مواجهه با تحولات داخلی و بین‌المللی داشته باشد. 
به‌ویژه، لازم است حلقه‌های زاید بوروکراتیک که منجر به تأخیر در اجرا و انحراف سیاست‌ها می‌شوند، شناسایی و حذف شوند. علاوه بر این، ایجاد مکانیسم‌های مشخص برای نظارت بر پیگیری سیاست‌ها و الزام مدیران به پاسخگویی در خصوص اجرای برنامه‌ها، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.
در مجموع، بیانات رهبر حکیم انقلاب، نقشه راهی برای عبور از انسدادهای ساختاری در حکمرانی کشور محسوب می‌شود. با توجه به شرایط خطیر کنونی، دیگر فرصت آزمون و خطا وجود ندارد و کشور نیازمند تصمیم‌گیری‌های جسورانه، اجرای سریع و پیگیری مستمر برای تحقق اهداف کلان خود است. تحقق این امر، مستلزم اراده‌ای جدی از سوی مسئولان و پذیرش این واقعیت است که تحولات اساسی، تنها از مسیر بازاندیشی در نظام سیاست‌گذاری و حکمرانی امکان‌پذیر خواهد بود.