پیام فارس

آخرين مطالب

از بورس کالا تا تهاتر قیر؛ وقتی نفت برای پروژه‌های دولتی قربانی می‌شود اجتماعي

از بورس کالا تا تهاتر قیر؛ وقتی نفت برای پروژه‌های دولتی قربانی می‌شود
  بزرگنمايي:

پیام فارس - نحوه توزیع و قیمت گذاری قیر در سال‌های اخیر، دستخوش تغییرات زیادی شد، اما تغییراتی که از سال 93 به بعد رخ داد، باعث ایجاد انحراف منابع و رانت‌های گسترده در حوزه توزیع قیر شد. حالا این سیاست در لایحه بودجه سال 1404 نیز تکرار شده، اما باتوجه به تاثیرات منفی آن بر اقتصاد کشور، نیاز به بازبینی جدی دارد.
یکی از موضوعات مهم اقتصادی در چند سال اخیر، نحوه توزیع و قیمت‌گذاری قیر بوده است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
باتوجه به اینکه این محصول از فرآورده‌های جانبی نفت خام است، در صنایعی مانند راه‌سازی، ساخت‌وساز و زیرساخت‌های شهری کاربرد بالایی دارد. اما از سال 1387 و طبق سیاست‌های واگذاری شرکت‌های پالایشی به بخش خصوصی، تصمیم گرفته شد که قیر مصرفی و صادراتی، تحت نظارت بورس کالا قرار بگیرد که هدف از این تغییر، ایجاد شفافیت بیشتر در قیمت‌گذاری و جلوگیری از فساد در فرآیند توزیع بود.
روند عرضه قیر در بورس کالا تا سال 93 ادامه‌دار بود تا اینکه از این سال و با هدف کاهش هزینه پروژه‌های عمرانی در مناطق روستایی و دیگر مصارف خاص، بندی به قانون بودجه سالانه کشور افزوده شد که بر اساس آن، وزارت نفت موظف شد هر ساله مقدار معینی از وکیوم باتوم (ماده اصلی قیر) را به‌صورت رایگان در اختیار تعدادی از دستگاه‌های دولتی قرار دهد.
هدف از اجرای این کار این بود که با استفاده قیر رایگان در پروژه‌هایی مانند آسفالت‌سازی راه‌های روستایی، طرح‌های مسکن، نوسازی مدارس، مقابله با بیابان‌زدایی و آسفالت معابر شهری، هزینه انجام این فعالیت‌ها کاسته شود تا در روند اجرای این پروژه‌ها تسهیل گردد. نکته حائز اهمیت در اینجا این است که طبق قانون قرار شد هزینه قیر رایگان به‌شکل تهاتر با نفت تامین شود.
پس از آن و در سال 94 حدود نیم میلیون تن و در سال 95 و 96 حدود 2 میلیون تن قیر رایگان توزیع شد. این روند افزایش ادامه پیدا کرد و در سال‌های 97 و 98 هم حدود 80 درصد قیر تولیدی کشور معادل 4 میلیون تن به صورت رایگان توزیع شد و تنها 20 درصد آن وارد بورس کالا شد.
در نهایت، دولت در بودجه سال 1399 تصمیم گرفت بند توزیع رایگان قیر را از متن قانون حذف کند و این تصمیم در نهایت به تصویب رسید. این اقدام به‌عنوان تلاشی برای کاهش فشار‌های مالی دولت مطرح شد، چرا که با حذف این بند، دیگر نیازی به تخصیص منابع نفتی برای تأمین هزینه‌های قیر به‌صورت رایگان نبود.
در طول روند بررسی و اصلاح لایحه بودجه در مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام مخالفت صریح خود را با اضافه کردن بند توزیع رایگان قیر اعلام کرده بودند، اما با این حال، تصمیمات مجلس در این خصوص به سرعت تغییر کرد و بدون توجه به مخالفت ها، نمایندگان مجلس توانستند بند مربوط به تهاتر قیر را به بودجه سال 1399 بازگردانند. این بند به وزارت نفت اجازه می‌داد که به‌طور مجدد وکیوم باتوم (ماده اولیه قیر) را به دستگاه‌های دولتی تحویل دهد، اما با شرایط جدید؛ در این شرایط، اختصاص وکیوم باتوم با 50 درصد قیمت بورس ادامه پیدا کرد.
این موضوع در جریان تدوین و بررسی بودجه سال 1404 هم تکرار شد و با وجود عدم ارائه بند قانونی برای قیر تهاتری در لایحه دولت، نمایندگان مجلس در جریان رسیدگی به بخش هزینه‌ای بودجه کل کشور، مقرر کردند که معادل مبلغ 25 هزار میلیاد تومان نفت خام از محل منابع شرکت ملی نفت ایران را در اختیار پالایشگاه‌ها قرار گرفته و از ابتدای سال 1404 مواد اولیه قیر (وکیوم باتوم) با پنجاه درصد قیمت بورس کالا در اختیار 5 دستگاه «بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، وزارت راه و شهرسازی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت کشور» قرار بگیرد.
وقتی حمایت‌های دولتی هزینه‌ساز می‌شود! باوجود اینکه هدف پشت این سیاست، حمایت از پروژه‌های عمرانی عنوان شد، اما آسیب‌های گسترده دیگری دارد که در مقایسه با این هدف، تأثیرات منفی‌تری بر اقتصاد و منابع دولتی وارد می‌کند. یکی از این تاثیرات منفی، کاهش درآمد‌های ارزی ناشی از صادرات قیر است. قیر به‌عنوان یکی از محصولات صادراتی ارزشمند نقش مهمی در تأمین منابع ارزی کشور دارد. زمانی که قیر به‌جای عرضه در بازار بورس کالا، به‌صورت رایگان یا تهاتری به دستگاه‌های دولتی تحویل داده می‌شود، عملاً امکان فروش آن در بازار‌های خارجی از دست می‌رود و این باعث کاهش چشمگیر درآمد‌های ارزی می‌شود که می‌توانست در راستای تأمین منابع ارزی کشور و تقویت خزانه دولت مورد استفاده قرار بگیرد.
از طرف دیگر، تأمین مالی قیر به‌صورت تهاتری از محل تهاتر نفت، باعث ایجاد فشار مضاعف بر منابع شرکت ملی نفت می‌شود. در واقع به‌جای اینکه نفت به فروش برسد و درآمد حاصل از آن به خزانه دولت و برای تأمین پروژه‌های دیگر اختصاص یابد، نفت صرف تأمین قیر به دستگاه‌های دولتی می‌شود. این امر در شرایطی که درآمد‌های نفتی کشور به دلیل تحریم‌ها و کاهش صادرات نفت کاهش یافته، به افزایش کسری بودجه و فشار بیشتر بر منابع مالی دولت منجر می‌شود.

لینک کوتاه:
https://www.payamefars.ir/Fa/News/937050/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

سرمقاله اعتماد/ درباره آزادی مهدی کروبی

چهارشنبه سوری و مساله حاکمیت قانون

سرمقاله ایران/ نوروز؛ از تاریخ تا امروز

بازگشت به عصر «سیاست قدرت»

سرمقاله کیهان/ سال افتخار

موقعیت‌های اورژانسی چهارشنبه سوری

سهام عدالت چقدر می ارزد؟

سقف تسهیلات خرید، ساخت، جعاله و ودیعه مسکن افزایش یافت

روایتی از وضعیت بحرانی سدهای کشور

سخنگوی صنف جایگاه‌داران: هیچ‌گونه اختلالی در تامین سوخت نداشته‌ایم

رئیس سابق سازمان برنامه و بودجه: میلیارد دلار انرژی را 3 میلیارد دلار می‌فروشیم!

تاخت و تاز قیمت‌ها در بازار سکه و دلار؛ طلا از مرز 8 میلیون تومان عبور کرد

عارف: نیازمند تصمیم‌گیری‌های شجاعانه اقتصادی هستیم

آغاز عملیات خشت‌گذاری طرح ملی نهضت توسعه عدالت آموزشی با مشارکت مردم در سیستان و بلوچستان

خبرنگار شیرازی جوان برتر فارس شد

مجموع ارزش سبدسرمایه‌گذاری خارجی بورس در بهمن ماه چقدر بود؟

توزیع 1800 بسته معیشتی در رزمایش ضیافت کریمانه لامِرد

ظرفیت جابه‌جایی گردشگران دریایی قشم افزایش یافت

دو نماینده شگفتی‌ساز والیبال ایران در لیست تیم ملی

اسرائیل یک اسیر خود را کشت

از حال و هوای معنوی شب‌های قدر تا نشاط نوروزی در امواج رادیو خاوران

لزوم معرفی جایگاه شیراز به عنوان سومین حرم اهل بیت (ع) در ایام نوروز

حمله به اماکن هسته‌ای ایران منجر به مرگ هزاران آمریکایی خواهد شد

کشته و زخمی شدن 3 اسیر صهیونیست در جدیدترین حملات به غزه

کتاب «امام علی(ع) امام امت و آموزگار بشریت» منتشر شد

جکت سکوی میدان گازی بلال در خلیج فارس نصب شد

توزیع دو هزار و 500 بسته ضیافت کریمانه توسط سپاه ناحیه بقیه‌الله (عج) شیراز

سریال «معاویه»، مجری دستورات کارفرمای وهابی/ جذب مخاطب به جای روایت تاریخ!

توزیع دو هزار و 300 بسته معیشتی توسط بسیجیان سپاه ثارالله (ع) شیراز در بین نیازمندان

توزیع 111 هزار بسته کمک معیشتی توسط نواحی مقاومت استان فارس در رزمایش کشوری ضیافت کریمانه

برگ برنده سریال‌های تلویزیونی چیست؟

حماس: 3 اسیر صهیونیست در حملات اسرائیل کشته و زخمی شدند

الحاق 33 دستگاه خودروی امدادی به ناوگان امداد و نجات فارس

راه‌اندازی 286 غرفه عیدانه صنایع دستی در فارس

خنج فارس مهیای پذیرایی از میهمانان نوروزی

بحران بیمارستان‌های فرسوده در شیراز؛ خطر در کمین جان بیماران و کارکنان

استقلالی سابق با برد به استقبال بهار رفت

باغ موزه مشاهیر فارس هنوز افتتاح نشده درحال تخریب است

مسئول اول گرانی خود دولت است

سرمقاله آرمان امروز/ شگفتی‌های دیپلماتیک 1403

بازاریابی سیاسی یک قلدر

اشک تمساح؛ حمله «کیهان» به رئیس سابق اتاق بازرگانی

سرمقاله آرمان ملی/ حرکت در مسیر مذاکره

سال اتمی

نکاتی مهم درباره کم‌کاری تیروئید

آخرین یارانه نقدی سال1403 واریز شد

پیامدهای مثبت و منفی افزایش دستمزد کارگران

آخرین وضعیت بازار طلا و سکه؛ مردم الان خرید کنند یا نکنند؟

زمان قطعی برق شیراز امروز سه شنبه 28 اسفند (خاموشی برق)

ضیافت افطاری ساده در مسکن مهر رشت برپا شد