پیام فارس

آخرين مطالب

از بورس کالا تا تهاتر قیر؛ وقتی نفت برای پروژه‌های دولتی قربانی می‌شود اجتماعي

از بورس کالا تا تهاتر قیر؛ وقتی نفت برای پروژه‌های دولتی قربانی می‌شود
  بزرگنمايي:

پیام فارس - نحوه توزیع و قیمت گذاری قیر در سال‌های اخیر، دستخوش تغییرات زیادی شد، اما تغییراتی که از سال 93 به بعد رخ داد، باعث ایجاد انحراف منابع و رانت‌های گسترده در حوزه توزیع قیر شد. حالا این سیاست در لایحه بودجه سال 1404 نیز تکرار شده، اما باتوجه به تاثیرات منفی آن بر اقتصاد کشور، نیاز به بازبینی جدی دارد.
یکی از موضوعات مهم اقتصادی در چند سال اخیر، نحوه توزیع و قیمت‌گذاری قیر بوده است.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
باتوجه به اینکه این محصول از فرآورده‌های جانبی نفت خام است، در صنایعی مانند راه‌سازی، ساخت‌وساز و زیرساخت‌های شهری کاربرد بالایی دارد. اما از سال 1387 و طبق سیاست‌های واگذاری شرکت‌های پالایشی به بخش خصوصی، تصمیم گرفته شد که قیر مصرفی و صادراتی، تحت نظارت بورس کالا قرار بگیرد که هدف از این تغییر، ایجاد شفافیت بیشتر در قیمت‌گذاری و جلوگیری از فساد در فرآیند توزیع بود.
روند عرضه قیر در بورس کالا تا سال 93 ادامه‌دار بود تا اینکه از این سال و با هدف کاهش هزینه پروژه‌های عمرانی در مناطق روستایی و دیگر مصارف خاص، بندی به قانون بودجه سالانه کشور افزوده شد که بر اساس آن، وزارت نفت موظف شد هر ساله مقدار معینی از وکیوم باتوم (ماده اصلی قیر) را به‌صورت رایگان در اختیار تعدادی از دستگاه‌های دولتی قرار دهد.
هدف از اجرای این کار این بود که با استفاده قیر رایگان در پروژه‌هایی مانند آسفالت‌سازی راه‌های روستایی، طرح‌های مسکن، نوسازی مدارس، مقابله با بیابان‌زدایی و آسفالت معابر شهری، هزینه انجام این فعالیت‌ها کاسته شود تا در روند اجرای این پروژه‌ها تسهیل گردد. نکته حائز اهمیت در اینجا این است که طبق قانون قرار شد هزینه قیر رایگان به‌شکل تهاتر با نفت تامین شود.
پس از آن و در سال 94 حدود نیم میلیون تن و در سال 95 و 96 حدود 2 میلیون تن قیر رایگان توزیع شد. این روند افزایش ادامه پیدا کرد و در سال‌های 97 و 98 هم حدود 80 درصد قیر تولیدی کشور معادل 4 میلیون تن به صورت رایگان توزیع شد و تنها 20 درصد آن وارد بورس کالا شد.
در نهایت، دولت در بودجه سال 1399 تصمیم گرفت بند توزیع رایگان قیر را از متن قانون حذف کند و این تصمیم در نهایت به تصویب رسید. این اقدام به‌عنوان تلاشی برای کاهش فشار‌های مالی دولت مطرح شد، چرا که با حذف این بند، دیگر نیازی به تخصیص منابع نفتی برای تأمین هزینه‌های قیر به‌صورت رایگان نبود.
در طول روند بررسی و اصلاح لایحه بودجه در مجلس، شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت نظام مخالفت صریح خود را با اضافه کردن بند توزیع رایگان قیر اعلام کرده بودند، اما با این حال، تصمیمات مجلس در این خصوص به سرعت تغییر کرد و بدون توجه به مخالفت ها، نمایندگان مجلس توانستند بند مربوط به تهاتر قیر را به بودجه سال 1399 بازگردانند. این بند به وزارت نفت اجازه می‌داد که به‌طور مجدد وکیوم باتوم (ماده اولیه قیر) را به دستگاه‌های دولتی تحویل دهد، اما با شرایط جدید؛ در این شرایط، اختصاص وکیوم باتوم با 50 درصد قیمت بورس ادامه پیدا کرد.
این موضوع در جریان تدوین و بررسی بودجه سال 1404 هم تکرار شد و با وجود عدم ارائه بند قانونی برای قیر تهاتری در لایحه دولت، نمایندگان مجلس در جریان رسیدگی به بخش هزینه‌ای بودجه کل کشور، مقرر کردند که معادل مبلغ 25 هزار میلیاد تومان نفت خام از محل منابع شرکت ملی نفت ایران را در اختیار پالایشگاه‌ها قرار گرفته و از ابتدای سال 1404 مواد اولیه قیر (وکیوم باتوم) با پنجاه درصد قیمت بورس کالا در اختیار 5 دستگاه «بنیاد مسکن انقلاب اسلامی، وزارت راه و شهرسازی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت کشور» قرار بگیرد.
وقتی حمایت‌های دولتی هزینه‌ساز می‌شود! باوجود اینکه هدف پشت این سیاست، حمایت از پروژه‌های عمرانی عنوان شد، اما آسیب‌های گسترده دیگری دارد که در مقایسه با این هدف، تأثیرات منفی‌تری بر اقتصاد و منابع دولتی وارد می‌کند. یکی از این تاثیرات منفی، کاهش درآمد‌های ارزی ناشی از صادرات قیر است. قیر به‌عنوان یکی از محصولات صادراتی ارزشمند نقش مهمی در تأمین منابع ارزی کشور دارد. زمانی که قیر به‌جای عرضه در بازار بورس کالا، به‌صورت رایگان یا تهاتری به دستگاه‌های دولتی تحویل داده می‌شود، عملاً امکان فروش آن در بازار‌های خارجی از دست می‌رود و این باعث کاهش چشمگیر درآمد‌های ارزی می‌شود که می‌توانست در راستای تأمین منابع ارزی کشور و تقویت خزانه دولت مورد استفاده قرار بگیرد.
از طرف دیگر، تأمین مالی قیر به‌صورت تهاتری از محل تهاتر نفت، باعث ایجاد فشار مضاعف بر منابع شرکت ملی نفت می‌شود. در واقع به‌جای اینکه نفت به فروش برسد و درآمد حاصل از آن به خزانه دولت و برای تأمین پروژه‌های دیگر اختصاص یابد، نفت صرف تأمین قیر به دستگاه‌های دولتی می‌شود. این امر در شرایطی که درآمد‌های نفتی کشور به دلیل تحریم‌ها و کاهش صادرات نفت کاهش یافته، به افزایش کسری بودجه و فشار بیشتر بر منابع مالی دولت منجر می‌شود.

لینک کوتاه:
https://www.payamefars.ir/Fa/News/937050/

نظرات شما

ارسال دیدگاه

Protected by FormShield
مخاطبان عزیز به اطلاع می رساند: از این پس با های لایت کردن هر واژه ای در متن خبر می توانید از امکان جستجوی آن عبارت یا واژه در ویکی پدیا و نیز آرشیو این پایگاه بهره مند شوید. این امکان برای اولین بار در پایگاه های خبری - تحلیلی گروه رسانه ای آریا برای مخاطبان عزیز ارائه می شود. امیدواریم این تحول نو در جهت دانش افزایی خوانندگان مفید باشد.

ساير مطالب

پایان نمادین 88

زیباکلام: سال 1404 یا زنگی زنگ خواهیم شد یا رومی روم

چرا آمریکا به یمن حمله کرده است؟

فعال اصولگرا: امید به تغییر ریل سیاست خارجی برای 1404 دارم

1403 آخرین رمق ما معمولی‌‏ها بود...

روش جدید سنگ شکن کلیه

دلیلی که خطر سکته مغزی در زنان جوان را افزایش می‌دهد

بحران در سد کرج

پایان طوفانی قیمت‌ طلا و سکه در سال 1403

معاون سازمان ملی هوش مصنوعی: از نیروهایمان فقط 15 نفر مانده‌اند که آنها هم کار خاصی نمی‌کنند

افزایش کارت سوخت جایگاه ها متناسب با تقاضای بنزین

«لا اله الا الله» بزرگ‌ترین پیام توحید است

وزیر امور خارجه یمن: با آمریکا در حال جنگ هستیم/ ایران در تصمیم‌های ما دخالتی ندارد

نماینده شیراز: ملی شدن صنعت نفت باعث تقویت روحیه خودباوری و هویت ملی شد

گزارش فارس از حمله مجازی به ناو زاگرس

یمن: ایران در تصمیمات ما دخالتی ندارد

معاون خدمات پس از فروش گروه بهمن از اجرای طرح امداد نوروزی تا 15 فروردین خبر داد

شادترین سریال‌های کره‌ای برای تماشا در نوروز

شادترین سریال‌های کره‌ای برای تماشا در نوروز را بشناسید

رصد فعالیت بانک‌های فارس طی نوروز / شعب کشیک فعالند

یکی از نشانه‌های جامعه مهدوی پاسداری از ارزش‌های دینی است

یمن: با آمریکا در حال جنگ هستیم/ ایران در تصمیم‌های ما دخالتی ندارد

لطیفی: در تعطیلات اجباراً در خانه می‌مانم!

خدمت‌رسانی 9 کتابخانه عمومی استان فارس در نوروز

افراد صالح چه ویژگی‌هایی دارند؟

یک مسئول در استانداری: اتباع خارجی دارای برگ سرشماری در فارس نسبت به خروج از کشور اقدام کنند

امانت‌داران آرمان‌هایی هستیم که از ایثار نشأت گرفته است

عملیات سخت برای انتقال پیکر کوهنورد فقید لارستانی

کشف پیکر دختر کوهنورد لارستانی پس از 40 روز در دماوند

سرمقاله خراسان/ 1404، سال شجاعت در تصمیم گیری

از مصرف باقاله قاتوق در ماه رمضان غافل نشوید

سنگ در کالیس کلیه

معامله 16 تن شمش طلا در سال 1403

17 طرح زیبای فرش / رکوردار فروش 1403

هشدار به خریداران طلا؛ حباب آب‌شده به بیش از 10 درصد رسید

رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق: 60 درصد تغییر نرخ ارز، غیراقتصادی است

زنان 3 استان مردان را از صنعت کنار زدند!

گزارش تازه حماس از میزان تلفات شروع جنگ؛ اسیر اسرائیلی کشته شد

حملات رژیم صهیونیستی به غزه موجب کشته و زخمی شدن 3 اسیر صهیونیست شد

3 اسیر صهیونیست در حملات اسرائیل کشته و زخمی شدند

قیمت گوشت قرمز امروز 28 اسفند 1403 + جدول

935 نیروگاه خورشیدی حمایتی در فارس راه اندازی شد

القاصی‌مهر: سه پرونده مهم قاچاق سوخت به دادگاه جرایم اقتصادی ارجاع شد

ما هم روزی خواهیم رفت

پیش بینی آب و هوای فارس برای فردا چهارشنبه 29 اسفند 1403

توحید ناب؛ تنها راه نجات از انحرافات اعتقادی

دستگیری سارقان طلا از منازل در فارس

پایان تلخ یک رؤیا؛ انتقال پیکر سارا پس از 40 روز خفته در برف دماوند

در سوریه چه خبر است؟

ارتباط سن اعضای بدن با خطر ابتلا به بیماری‌ها