پیام فارس - استقبال مردم از گونه موسیقی محلی، نمودار جایگاه مردمی و ظرفیت گسترده این هنر نزد افکار عمومی است که فرصتی برای پاسداشت هویت قومی و محلی به شمار می‌رود.
تجربه نشان داده که کنسرت‌های خوانندگان مطرح موسیقی فولکلور در شیراز همواره پر مخاطب بوده و در بسیاری موارد یک یا 2 نوبت تمدید شده است.
در نمونه اخیر آن، کنسرت سعید حسینی خواننده لر زبان با رهبری ارکستر آریو منوچهری با استقبال گسترده‌ای روبرو شد و این خواننده اهل ممسنی فارس، سه نوبت در تالار حافظ شیراز به روی صحنه رفت.
بلیت‌های این کنسرت موسیقی محلی خیلی زود به فروش رسید و در 2 شب اجرای این خواننده، شور و شوق علاقمندان به این گونه موسیقی، در تالار حافظ به روشنی نمودار بود و مخاطبان این کنسرت موسیقی که از شیراز و دیگر شهرهای فارس بودند، در هنگام اجرا قطعه‌های شنیده شده‌تر و به اصطلاح خاطره‌انگیز با صحنه همراهی می‌کردند.
حضور گرم مردم، همراهی آن‌ها با بیشتر ترانه‌ها و استقبال گسترده از این رویداد فرهنگی، علاوه بر محبوبیت این خواننده نمایانگر جایگاه موسیقی فولکلور است.
این تجربه پرشور موسیقی محلی پیشتر نیز در اجراهای دی ماه گروه کهبنگ به خوانندگی کوروش اسدپور به خوبی دیده شد.
علاوه بر کنسرت‌هایی موسیقی محلی، بسیاری از خوانندگان موسیقی پاپ که به شیراز می‌آیند نیز در پایان اجرای خود، قطعات محلی شیراز مانند واسونک اجرا می‌کنند و مورد استقبال مخاطبان قرار می‌گیرد.
موسیقی محلی، صدای فرهنگ قومی فارس
استقبال مردم از کنسرت‌ها و قطعه‌های موسیقی محلی، نمایانگر فرصتی است که هنر در اختیار احیا و پاسداشت فرهنگ و هویت قومی و بومی قرار داده است و در فارس پهناور با برخورداری اقوام مختلف لر، ترک، عرب و فارسی زبان نیز می‌توان و باید از این ظرفیت استفاده کرد.
حسن صفری، موسیقی‌دان پیشکسوت فارس در این ارتباط گفت: موسیقی محلی مادر موسیقی سنتی ایران بشمار می‌آید و از فرهنگ این مملکت برآمده است.
وی افزود: این نوع موسیقی نسبت به سمفونی برتری دارد چرا که اگر سمفونی برآمده از دانش و علم موسیقی است اما فولکلور، گونه‌ای از موسیقی محسوب میشود که طی سال‌ها از دل مردم برآمده است.
به گفته او، موسیقی محلی فارس به 2 دسته موسیقی اقوام کوچرو ترک، عرب و لر زبان مانند موسیقی قشقایی، کشکولی و بخشی از بختیاری و موسیقی اقوام ساکن مانند موسیقی مرودشتی، استهبانی، دارابی و از این دست تقسیم میشود.
او ادامه داد: موسیقی ترک‌زبانان فارس موسیقی قشقایی است که شاخصه‌های خاص خود را دارد و با گام‌های موسیقی آذر کاملا متفاوت است و موسیقی لر زبانان این استان نیز بخشی از موسیقی بختیاری به شمار می‌رود.
این موسیقی‌دان فارسی که آواهای مختلف موسیقی محلی فارس را آوانویسی و تنظیم کرده معتقد است که باید داشته‌های فرهنگی خود را غنی و متعالی کنیم؛ این نوع موسیقی هویت و شناسنامه دارد و چنانکه ما می‌توانیم اشعار سعدی و حافظ را از یکدیگر تشخیص دهیم، موسیقی محلی هر قوم و منطقه نیز متمایز و بخشی از هویت مردمان آن است.
صفری گفت: از آنجا که موسیقی محلی فارس ، موسیقی کلامی است، انتخاب شعر در آن اهمیت بالایی دارد؛ شایسته است که خوانندگان و گروه‌های موسیقی از اشعار شاعران توانمند و باسواد استفاده کنند که گویای فرهنگ برخاسته از آن باشد.
او اظهارکرد: ماندگاری موسیقی کلامی به خاطر شعر آن است و با نگاهی به قطعه‌های ماندگار موسیقی کشور، اهمیت شعر و شاعر در آن دیده میشود.
آهنگساز قطعه‌های نام آشنای گویشی شیراز یادآور شد: چنانکه شعر بیشتر قطعه‌های شیرازی ماندگار و مطرح سروده بیژن سمندر، شاعر توانمند و شناخته شده است.
به عقیده او باید در موسیقی کلامی محلی فارس از اشعار فاخر سروده شاعرانی آگاه و مطلع به فرهنگ آن قوم استفاده شود تا اصالت این موسیقی دستخوش آسیب نشود.
صفری اضافه کرد: علاوه بر این، آهنگساز نیز باید کاملا به آواها و گام‌های موسیقی محلی آگاه باشد تا بتواند به خوبی آواها را بکار بگیرد و خواننده نیز باید اهل همان منطقه و یا گویش‌ور همان گویش باشد تا بتواند اشعار را از پایه به خوبی بیان کند.
او گفت: ایران، فرهنگی بسیار غنی دارد، مردم مناطق مختلف کشور نباید خود را کوچک ببینند بلکه باید از داشته‌های خود به درستی استفاده کنند.
آسیب‌شناسی موسیقی محلی به نفع هویت اقوام
اما گاه این ظرفیت گسترده موسیقی اقوام به درستی مورد استفاده قرار نگرفته و از لحاظ محتوا و ساختار با آسیب‌هایی روبرو شده است.
یکی از آسیب‌هایی که اصالت موسیقی محلی را در معرض آسیب قرار داده است، ورود محتوای نامتناسب با فرهنگ بومی یک منطقه به موسیقی کلامی آن است.
به گفته صفری، امروز بسیار دیده میشود که بر اساس موسیقی اقوام، آهنگ‌هایی با محتوای ضعیف ساخته میشود؛ به عنوان نمونه شیوه ابراز عشق محاوره امروز را در موسیقی فولکلور وارد می‌کنند، در حالی که شعر موسیقی محلی باید برآمده از محاوره مردمان همان منطقه باشد.
او با بیان اینکه شعر و موسیقی اقوام تحت تاثیر زمان قرار گرفته، ادامه داد: شاعران محلی سرا باید آنچه در محاوره مردم مورد استفاده قرار می‌گیرد را بیان کنند و خوانندگان موسیقی اقوام نیز از شعر شاعران آگاه و باسواد استفاده کنند.
این موسیقی‌دان شیرازی گفت: امروز بسیار دیده میشود که همان محتوای بیان شده در موسیقی پاپ در موسیقی محلی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به عقیده صفری یکی دیگر از آسیب‌های متوجه موسیقی اقوام، مربوط به ساختار قطعه‌ها و برخاسته از مسلط نبودن آهنگسازان این قطعه‌ها به آواها و گام‌های موسیقی محلی ایران است.
او گفت: مشاهده شده که در موسیقی قشقایی یا بختیاری از آواها و گام‌های خاص موسیقی خراسان یا مازندرانی استفاده شده است؛ از این نظر سواد آهنگساز اهمیت دارد تا به غلط در ساختار موسیقی محلی یک منطقه دست نبرد.
با این حال او معتقد است که خوانندگان مطرح موسیقی فولکلور فارس به حق عملکرد خوبی داشته‌اند و در خوانش آثار محلی بیان درستی را بکار برده‌اند.
مسئولان فرهنگی، موسیقی اقوام فارس را دریابند
حسن صفری معتقد است که مسئولان فرهنگی فارس، گاه در بها دادن و پرداختن به موسیقی اقوام و گویشی استان کم‌کاری کرده‌اند.
او با بیان اینکه بدون هیچ تعصبی تعصب، موسیقی فاخر پاپ و کلاسیک ارزشمند و قابل احترام می‌دانم، گفت: بسیاری از کنسرت‌های پاپ که امروز به روی صحنه می‌رود، بی‌محتوا و مانند یکدیگر هستند و جنبه علمی، فهم درونی و تاثیرات موسیقی در آن در نظر گرفته نمی‌شود.
به عقیده این پیشکسوت موسیقی فارس، تنها کاربرد بسیاری از اجراهای موسیقی تخلیه هیجانات است، در حالی که موسیقی اقوام و محلی، هویت مردم یک مملکت است.
صفری گفت: این هویت بسیار مهم است و مسئولان فرهنگی باید بیش از گذشته به آن توجه داشته باشند و آن را حفظ کنند.
از آنجا که موسیقی اقوام فارس، کلامی است علاوه بر جنبه‌های موسیقایی و ساختاری، انتخاب شعر نیز در آن از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ چرا که در صورت انتخاب آواهای برآمده از دل تاریخ و اشعار برخاسته از فرهنگ مردم یک قوم یا منطقه است که موسیقی می‌تواند به خوبی هویت یک قوم را بازنمایی کند و به عنوان عنصری در حفظ میراث معنوی مردمانش اثرگذار باشد.
http://www.Fars-Online.ir/fa/News/943766/موسیقی-فولکلور-آینه-فرهنگ-و-تاروپود-هویت-چندصدایی-فارس