چاپ

پیام فارس - جام جم / «آژانس انرژی اتمی از نهاد فنی تا ابزار سیاسی» عنوان یادداشت روز در روزنامه جام جم به قلم حسن عابدینی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در طول 22 سال گذشته، از یک نهاد حقوقی و فنی به یک نهاد سیاسی و تبلیغاتی تبدیل شده است. اگرچه در این دو دهه فراز‌و‌نشیب‌هایی را تجربه کرده اما در مجموع عملکرد آژانس کمتر واقع‌بینانه بوده و به نهادی برای پروپاگاندا علیه فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران تبدیل شده است.
جمهوری اسلامی بارها به سه دلیل اعلام کرده که هیچ‌گونه انحرافی در برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای خود نداشته است:
نخست، فتوای رهبر معظم انقلاب اسلامی مبنی بر حرمت استفاده از سلاح اتمی و سلاح‌های کشتارجمعی است. تأیید این موضوع نیز این است که در دوران دفاع مقدس، با وجود استفاده رژیم صدام از سلاح شیمیایی علیه جمهوری اسلامی ایران، هرگز ایران در این مسیر گام برنداشت.
دوم، موضوع سلاح اتمی و غیرمتعارف اصولا در دکترین دفاعی جمهوری اسلامی ایران جایی ندارد و سرمایه‌گذاری‌های جمهوری اسلامی در حوزه دفاعی نیز در زمینه تجهیزات دفاعی متعارف مانند موشک، پهپاد و سایر تجهیزات دفاعی است. سوم، بمب اتم در دهه سوم قرن بیست‌و‌یکم اساسا نقش بازدارندگی خود را از دست داده است. به‌عنوان نمونه ‌به‌رغم جنگ سه ساله روسیه با اوکراین، هرگز از سلاح اتمی استفاده نشده و سایر کشورها نیز به‌جز آمریکا که در سال 1945 از سلاح اتمی علیه هیروشیما و ناکازاکی در ژاپن استفاده کرد، هرگز از این سلاح استفاده نکرده‌اند. بنابراین جمهوری اسلامی به این سه دلیل به‌دنبال این موضوع نیست. با این‌حال حداقل 25 گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که شامل سخت‌ترین و گسترده‌ترین بازرسی‌ها بوده، نشان داده که هیچ‌گونه انحرافی از سوی جمهوری اسلامی صورت نگرفته است. همچنین سه گزارش از سوی جامعه اطلاعاتی و امنیتی آمریکا منتشر شده که در هر سه مورد نیز اذعان شده که هیچ دلیلی بر انحراف ایران به سمت سلاح اتمی وجود ندارد. بنابراین از نظر عقلانی و فنی، این وضعیت وجود دارد. ایران در دورانی که دکتر علی لاریجانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی بود، در برنامه‌ای تحت عنوان مدالیته به تمام پرسش‌های آژانس پاسخ داد و دیگر هیچ پرسشی باقی نماند. بنابراین این‌که هر‌ازگاهی بهانه‌ای پیدا می‌کنند و موضوع هسته‌ای جمهوری اسلامی را در سرخط خبرها قرار می‌دهند، نشان می‌دهد که بیشتر جنبه سیاسی و تبلیغاتی دارد. آنها خودشان می‌دانند که براساس برجام، جمهوری اسلامی ایران پذیرفت که درصد غنی‌سازی را کاهش داده و به مرز 65/3 درصد برساند. دوم، حجم مواد غنی‌شده اورانیوم را کاهش داد و به مرز حدود 300 کیلوگرم برساند و سوم، از سانتریفیوژهای نسل جدید استفاده نکرد و فقط از سانتریفیوژهای IR-1 استفاده کرد.

اما می‌بینیم که آمریکا به‌صورت یک‌جانبه از برجام خارج شد و کشورهای اروپایی نیز با وجود تعهد به عمل به تعهدات خود، به آن عمل نکردند. براساس بندهای 36 و 37 برجام، جمهوری اسلامی کاهش تعهد داد؛ یعنی حجم غنی‌سازی، میزان غنی‌سازی و همچنین استفاده از سانتریفیوژهای جدید را در پاسخ به رفتار متناقض و غیرقانونی کشورهای غربی متوقف کرد؛ لذا اقدام جمهوری اسلامی براساس مفاد برجام کاملا قانونی است، زیرا اگر یکی از طرفین معامله به وظایف و تعهدات خود عمل نکند، طرف مقابل نیز می‌تواند به تعهدات خود عمل نکند. بنابراین ادعای اخیر آژانس نیز در چارچوب سیاسی‌کاری و تبلیغاتی قابل تحلیل است. جمهوری اسلامی ایران بارها این را اثبات کرده که در حوزه هسته‌ای اهل تعامل بوده و هرگز میز مذاکره را ترک نکرده است. مذاکرات هسته‌ای از سال 1382 در سعدآباد و پاریس برقرار شد و آن مذاکرات ادامه یافت. بعدا نیز در جاهای مختلف استمرار یافت؛ از مذاکراتی که در بغداد، آلماتی 1، آلماتی 2، مسکو، استانبول 1، استانبول 2، وین و مسقط استمرار پیدا کرد؛ بنابراین جمهوری اسلامی ایران ذاتا مایل به هیچ‌گونه ایجاد تنش نیست و آمادگی این را داشته و دارد که در چارچوب قوانین بین‌المللی عمل کند. اما این‌که خارج از چارچوب قواعد بین‌المللی و حقوق بین‌الملل قصد فشار بر جمهوری اسلامی را داشته باشند، طبعا ایران آن را نخواهد پذیرفت و راهکارهای متعددی در این زمینه وجود دارد که جمهوری اسلامی ممکن است آنها را مورد بررسی قرار دهد که در صورت نیاز حتما اقدام خواهد شد.