چاپ

پیام فارس - اعتماد / «احتمال تغییر در دکترین هسته‌ای کشور» عنوان یادداشت روز در روزنامه اعتماد به قلم عارف دهقاندار است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:
دکتر کمال خرازی، مشاور رهبری انقلاب و رییس شورای راهبردی روابط خارجی جمهوری اسلامی ایران در مصاحبه اخیر خود با المیادین لبنان بیان داشته است که «اگر ایران با تهدید موجودیتی مواجه شود و بقای آن مورد مخاطره قرار گیرد، احتمال تغییر در دکترین هسته‌ای کشور وجود دارد». این برای سومین بار است که خرازی مطالبی بدین مضمون را بیان می‌کند. وی پیش‌تر دو بار در مصاحبه با الجزیره قطر، سخنانی شبیه به این را بیان کرده بود. وی اولین‌بار در تیر ماه 1401 و در مصاحبه با الجزیره عنوان داشته بود که «می‌توانیم به راحتی اورانیوم با غنای 90 درصد تولید کنیم. بر کسی پوشیده نیست که ما توانایی فنی ساخت بمب هسته‌ای را داریم، اما تصمیم به انجام چنین کاری نداریم.» همچنین خرازی دومین بار در اردیبهشت ماه امسال در مصاحبه با الجزیره مباشر اذعان داشته بود که «ما تصمیمی برای تولید بمب اتم نداریم. اما اگر موجودیت ایران تهدید شود، دکترین هسته‌ای خود را تغییر می‌دهیم.» بیان این سخنان از سوی یک دیپلمات کارکشته و میانه‌رو، آن هم در شرایطی که سطح نزاع و درگیری میان ایران و اسراییل به بالاترین حد خود طی سال‌های اخیر رسیده، پیام مشخصی برای دولت راستگرای نتانیاهو داشته که در طول ماه‌های اخیر ماجراجویی‌های زیادی را انجام داده و از بسیاری خطوط قرمز ایران عبور کرده است. دو موج درگیری مستقیم میان ایران و اسراییل در طول یک‌سال گذشته تا حد زیادی معادلات را تغییر داده و بیان این دست سخنان از سوی مقامات ارشد جمهوری اسلامی، با هدف تاثیر‌گذاری بر محاسبات هزینه- فایده مقامات اسراییل و ایالات متحده امریکا انجام می‌گیرد. این سخنان از سوی شخصی بیان می‌شود که جایگاه حقوقی‌اش بر کسی پوشیده نیست. دکتر کمال خرازی اکنون ریاست شورایی را بر عهده دارد که به دستور شخص آیت‌الله خامنه‌ای ایجاد شده و زیرنظر ایشان اداره می‌شود. طبیعی است که دکتر خرازی در جایگاه مشاور رهبری جمهوری اسلامی، بدون هماهنگی با مقامات بالاتر چنین سخنانی را آن هم سه بار در طول دو سال اخیر بیان نمی‌کند. همچنین نباید فراموش کرد که خرازی 8 سال مسوولیت وزارت خارجه ایران در دوره موسوم به اصلاحات را بر عهده داشته و شخصیتی میانه‌رو و واقع‌گراست و برچسب ایدئولوژیک و تندرو به وی نمی‌چسبد و نمی‌توان سخنان وی را دستاویز جدال‌های سیاسی در داخل کشور قرار داد. بیان این سخنان از سوی وی نشان‌دهنده این است که جمهوری اسلامی ایران با توجه به سطح تهدیدات و روندهای کلان نظام بین‌الملل و منطقه خاورمیانه، دکترین دفاعی خود را تنظیم می‌کند و اگر شرایط امنیتی و ژئوپلیتیکی تغییر کند، دستگاه تصمیم‌گیری جمهوری اسلامی از این پویایی برخوردار است که در دکترین دفاعی خود تجدیدنظر کند.
آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی نیز در دیدار اخیر دانش‌آموزان و دانشجویان با تاسی از آیه «وأعِدّوا لهُم ما استطعتُم مِن قُوّهٍ» که از لزوم آمادگی نظامی در برابر دشمنان متجاوز سخن می‌گوید، بیان داشتند که «در مقابله با استکبار، همه آنچه باید و شاید برای آمادگی ملت ایران انجام بگیرد، چه از لحاظ نظامی، چه از لحاظ تسلیحات و چه از لحاظ کارهای سیاسی حتما انجام می‌دهیم». بیان این سخنان در شرایط فعلی منطقه، نشان از رویکرد واقع‌گرایانه ایشان داشته و این پیام را به طرف اسراییلی منتقل می‌کند که جمهوری اسلامی متناسب با شرایط میدانی، راهبرد‌های کلان دفاعی خود را تنظیم می‌کند.
بهره سخن : همان‌طور که پیش‌تر در یادداشت‌های گذشته نیز بیان شد، جمهوری اسلامی در شرایط فعلی راهبرد «بازدارندگی هسته‌ای نهفته» یا «بازدارندگی هسته‌ای در آستانه» را در پیش گرفته است و سعی دارد تا با بهره‌گیری از این اهرم، رفتار‌های تهاجمی رژیم اسراییل را کنترل کند. این راهبرد تاکنون تا حد زیادی موفق و کامیاب بوده و توانسته از یک سو بر محاسبات هزینه-فایده دشمن در نوع مواجهه مستقیم با ایران اثر بگذارد و رفتار او را در چارچوب قواعد بازی حفظ کند و از سوی دیگر این جسارت را به ایران بدهد که در پاسخ به اقدامات اسراییل، عملیات‌های «وعده صادق 1»و «وعده صادق 2» را انجام دهد. اما با توجه به شرایط امنیتی و ژئوپلیتیکی منطقه و تهدیدات روزافزون اسراییل به نظر می‌رسد که نشانه‌های عدم کامیابی و شکست راهبرد «بازدارندگی هسته‌ای نهفته»ی ایران در برابر اسراییل در حال ظهور بوده و احتمال انجام هرگونه اقدام نابخردانه و خارج از چارچوب قواعد بازی از سوی اسراییل وجود دارد. لذا با توجه به پویایی فقه شیعه و لزوم حفظ بقای کشور در برابر دشمنان، بعید نیست که در صورت پیچیده‌تر شدن معادلات و افزایش تعداد عملیات‌های رفت و برگشتی میان ایران و اسراییل، شاهد تغییر در دکترین هسته‌ای و دفاعی کشور باشیم.