پیام فارس - تقویم علم؛
در این تقویم وقایع و رویدادهای مهم تاریخی مرتبط با علم و فناوری را مرور خواهیم کرد.
تاریخ علم مملو از رویدادهای مهمی است که نوآوری‌ها، کشف‌ها و حتی زادروزها و درگذشت‌های دانشمندان و مخترعان تاثیرگذار جهان را در برمی‌گیرد. در این تقویم علم، وقایع مهم مصادف با امروز 9 مهر برابر 30 سپتامبر را ورق می‌زنیم.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
***
اولین برق شهری جهان
30 سپتامبر 1881 میلادی برابر با 9 مهر 1260 خورشیدی، شورای شهر گودالمینگ در سوری انگلستان، به اولین منبع برق عمومی جهان رای داد. در این روز، قرارداد شهرداری با یک شرکت گاز که روشنایی خیابان بزرگ این شهرستان را روشن می‌کرد به پایان رسید و شورای شهر به‌جای تمدید آن قرارداد با هزینه 210 پوند در سال پیشنهاد 195 پوندی شرکت برق کالدر و بارت را پذیرفت. اوایل همان هفته، شهردار و اعضای شورا شاهد نمایش روشنایی برق به‌دست آن شرکت بودند و نیروگاه تولید را بازرسی کردند. ژنراتور برق اِی‌سی با یک چرخ آب در رودخانه وِی که داخل یکی از کارخانه‌های چرم متعلق به جان پولمن بود به حرکت در می‌آمد و می‌توانست روشنایی آسیاب، خیابان و برخی مشاغل و خانه‌ها را تامین کند. اگرچه خاکریز تیمز در لندن چند سال استفاده از قبل لامپ‌های قوس‌دار را آغاز کرده بود اما گودالمینگ قبل از اولین طرح عرضه عمومی ادیسون در لندن در ژانویه 1882 روشنایی شهری با برق را آغاز کرد.
اولین پرواز سرنشین‌دار با موتور موشک
30 سپتامبر 1929 میلادی برابر با 9 مهر 1308 خورشیدی خودروساز آلمانی فریتز فون اُپل اولین پرواز موشکی سرنشین‌دار را ترتیب داد. وسیله پرنده او ساندر راک-1 نام داشت که درواقع یک گلایدر بود که با 16 موشک پیش‌رانش 50 پوندی کار می‌کرد. در این‌روز، اُپل یک پرواز موفقیت‌آمیز 75 ثانیه‌ای انجام داد و تقریباً 2 مایل را در نزدیکی فرانکفورت-ام-ماین آلمان طی کرد. این آخرین تلاش او به‌عنوان یک پیشگام موشک بود و با انجام چندین آزمایش (بعضی به‌صورت مخفیانه) عصر وسایل حرکتی موشکی را آغاز کرد. اپل در 23 می 1828 در پیست آووس در برلین با راک2 به سرعت 238 کیلومتر در ساعت رسید. اولین خلبان گلایدر که با نیروی موشک پرواز کرد، آلمانی دیگری به نام فردریش استنر بود که در 11 ژوئن 1928 حدود 3-4 مایل پرواز کرد.
نرا استنتن بارنی
30 سپتامبر 1883 میلادی برابر با 9 مهر 1262 خورشیدی، نرا استنتن بارنی، مهندس عمران آمریکایی که فعالیت‌های حرفه‌ای و سیاسی‌اش براساس سنت خانواده‌اش از رهبران زن بنا شده بود به‌دنیا آمد. سال 1905، او اولین زن در ایالات متحده بود که مدرک مهندسی عمران را گرفت و به‌عنوان اولین عضو جوان انجمن مهندسین عمران آمریکا انتخاب شد. او تازه از کالج فارغ‌التحصیل شده بود که مقاله‌ای درباره تامین آب واشنگتن دی‌سی نوشت که به‌مدت بیش‌از 50 سال به‌عنوان مرجعی برای مطالعات درباره انتقال مواد جامد در مایعات شناخته می‌شد. او که نوه الیزابت کدی استانتون، از فعالان جنبش زنان امریکا در قرن نوزدهم، بود در پاسخ به اخطار همسرش که به او گفته بود بین خانه‌داری و مهندسی یکی را انتخاب کند مهندسی را انتخاب کرد.
چارلز لاپورث
30 سپتامبر 1842 میلادی برابر با 9 مهر 1221 خورشیدی، چارلز لاپورث، زمین‌شناس انگلیسی به‌دنیا آمد. او دوره اردویسین (بین 505 میلیون تا 435میلیون سال) از دوره‌های زمین‌شناسی را نامگذاری کرد. لاپورث به خاطر کارش با فسیل‌های دریایی به نام گراپتولیت‌ها مشهور است. او با جمع‌آوری دقیق موجودات دریایی کوچک و استعماری، ترتیب اولیه سنگ‌های لایه‌ای را که در ارتفاعات جنوبی انگلستان گسل‌خورده و چین‌خورده بودند، کشف کرد. این روش همبستگی سنگ‌ها با گراپتولیت‌ها الگویی برای تحقیقات مشابه در سراسر جهان شد. سال 1879، لاپورث طبقه‌بندی جدیدی از سنگ‌های پالئوزوئیک پایینی را با دوره اردویسین پیشنهاد کرد. این دوره بین دوره‌های کامبرین و سیلورین بازتعریف‌شده قرار دارد و لاپورث این نام را از یک قبیله باستانی ولزی به‌نام اردویسس گرفت.
منبع:+