چاپ

پیام فارس - دکتر مسعود پزشکیان رئیس جمهور منتخب مردم ایران در مقاله ای نوشت در دولت خود قصد دارد سیاستی فرصت‌گرا را پیگیری کند که با ایجاد «تعادل» در روابط با همه کشورها، منطبق با منافع ملی، توسعه اقتصادی و نیازهای صلح و امنیت منطقه و جهان باشد و در این راستا، از تلاش‌های صادقانه برای کاهش تنش‌ها استقبال می‌کنیم و با صداقت به صداقت پاسخ خواهیم داد.
بیشتر بخوانید: اخبار روز خبربان
وی در خصوص سیاست منطقه ای دولت جدید نیز آورده است: در دولت من، تحکیم روابط با همسایگان در اولویت قرار خواهد داشت. ما پیگیر تشکیل یک «منطقه قوی» خواهیم بود، نه مناسباتی که در آن یک کشور به تنهایی به دنبال استیلا و تسلط بر دیگران باشد. من قویاً اعتقاد دارم که کشورهای همسایه و برادر نباید منابع ارزشمند خود را در جهت رقابت‌های فرسایشی، مسابقه تسلیحاتی و محدودسازی بی‌مورد یکدیگر هدر دهند. به جای آن، هدف ما باید ایجاد محیطی باشد که در آن منابع همگان برای پیشرفت و توسعه منطقه، به نفع همه، اختصاص یابد. ما به همکاری با ترکیه، عربستان سعودی، عمان، عراق، بحرین، قطر، کویت، امارات متحده عربی و سازمان‌های منطقه‌ای به منظورتعمیق روابط اقتصادی، تقویت روابط تجاری، ارتقا سرمایه‌گذاری‌های مشترک، مقابله با چالش‌های مشترک و حرکت به سوی ایجاد چارچوب منطقه‌ای برای گفت‌وگو، اعتمادسازی و توسعه مبادرت خواهیم کرد.
در خصوص موضوعات محوری این مقاله، خبرنگار تابناک مصاحبه ای با پروفسور «حسین عسکری» مشاور بانک جهانی و استاد دانشگاه جورج واشنگتن انجام داده که در ادامه آمده است. حسین عسکری مشاور وزیر دارایی (1978 میلادی) بوده و از او به عنوان معمار اقتصاد عربستان نیز یاد می کنند. عسکری استاد تجارت بین الملل و امور بین الملل دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا و رئیس موسسه تحقیقات و مدیریت جهانی و رئیس پیشین دپارتمان تجارت بین الملل دانشگاه جورج واشنگتن بوده است. زمینه تخصصی و بحث های او در دانشگاه جورج واشنگتن بر اقتصاد، توسعه سیاسی و انسانی در خاورمیانه، اختلافات و جنگ ها در خاورمیانه، اقتصاد سیاسی نفت و اقتصاد اسلامی متمرکز است.
*مسعود پزشکیان رئیس جمهور منتخب ایران در مقاله ای به تشریح سیاست خارجی خود به صورت خلاصه پرداخته است. وی در خصوص منطقه خلیج فارس از عبارت «منطقه قوی» ( strong region ) استفاده کرده است. این عبارت بر عدم هژمون بودن هیچ یک کشورهای منطقه اشاره دارد. به نظر شما پیام این عبارت برای کشورهای منطقه چیست؟
کشورهای حوزه خلیج فارس اگر قرار است در آینده حرفی برای گفتن داشته باشند، باید همکاری کنند و جبهه ای متحد مقابل قدرت های بزرگ ارائه دهند. در غیر این صورت، آمریکا، اروپا، روسیه یا چین آنها را یکی یکی از بین خواهند برد و آینده آنها به صورت نامطلوبی تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. کشورهای عربی باید این چالش را بپذیرند و با ایران و ترکیه متحد شوند و خواستار یک صندلی مهم بر سر میز مذاکره شوند.
*پزشکیان در خصوص روابط روسیه و چین نیز بر تداوم و گسترش همکاری با این کشورها تأکید کرده است. به نظر شما سیاست «نگاه به شرق» او چه تفاوتی با سیاست نگاه به شرق دولت رئیسی خواهد داشت؟
فکر می کنم پزشکیان از یک جهت با رئیسی فرق دارد. او می خواهد روابط با اروپا را توسعه دهد. این دشوار خواهد بود زیرا اکثر کشورهای اروپایی به سادگی از ایالات متحده پیروی می کنند. از سوی دیگر، روابط ایران با ایالات متحده به دلیل اسرائیل دشوار خواهد بود. اگر ایران بخواهد روابط خود را با آمریکا بهبود بخشد و در عین حال به حمایت از مردم فلسطین ادامه دهد، دو راه وجود دارد. یا با کشورهای خلیج فارس به عنوان یک گروه برای مطالبه حقوق مردم فلسطین همکاری کند و به آمریکا هشدار دهد که تهدید به خطر انداختن روابط خود با همه کشورهای مسلمان را تهدید می کند. اگر کشورهای خلیج فارس این کار را انجام دهند، به نوبه خود از قدرت لابی یهودی در ایالات متحده می کاهد. یا اگر ایران بتواند مستقیماً روابط با اسرائیل را بهبود بخشد، که این موضوعی بسیار پیچیده است. با توجه به دشواری‌های هر دوی این رویکردها، فکر نمی‌کنم سیاست خارجی پزشکیان تغییر زیادی نسبت به رویکرد رئیسی داشته باشد.
*وی همچنین بر روابط با کشورهای «جنوب جهانی» تاکید کرده است. او ضرورت این امر را تغییر در الگوی سنتی نظم جهانی و گذار به نظم پساقطبی عنوان کرده است. اهمیت این نوع بازیگری برای قدرتهایی چون ایران چیست؟
من فکر می کنم اگر قرار است قدرت تک قطبی ایالات متحده کاهش یابد، این مهم است. زمانی که هیچ کشوری در همه ابعاد - نظامی، سیاسی و اقتصادی - چنین تسلطی نداشت، وضعیت جهان بهتر بود. بهترین راه برای حرکت به سوی دنیای چندقطبی این است که جنوب جهانی متحد شود و یک کرسی مهم بر سر میز کسب کند. ما شاهد آغاز این امر با پیوستن برخی از کشورهای جنوب جهانی به بریکس و سازمان همکاری شانگهای هستیم. با این حال، این کشورها در مواجهه با قدرت های بزرگ متحد نیستند.
*پزشکیان در خصوص روابط با اروپا نیز ضمن انتقاد به رویکرد این کشورها بعد از خروج ترامپ از برجام، بر آمادگی جهت گفتگوهای سازنده تاکید کرده است. گفتگوهای سازنده اصطلاحی بود که در دوره خاتمی مصطلح شد و جای «گفتگوهای انتقادی» ایران با اروپا در دوره هاشمی رفسنجانی را گرفت. به نظر شما با توجه به اختلافات در موضوع هسته ای تا چه حد این گفتگوها میسر است؟
من فکر می کنم این سخت خواهد بود. اروپا ممکن است اینجا و آنجا چند جمله زیبا بگوید، اما هیچ چیز تا زمانی که اروپا مانند توله‌سگ از آمریکا پیروی می کند، اتفاق نمی‌افتد.
اگر ترامپ رئیس‌جمهور شود، ناتو را از هم بپاشاند و اتحادیه اروپا و بریتانیا را از خود دور کند، ممکن است روابط ایران و امریکا بهبود یابد.
*رابطه با آمریکا نیز وی اعلام کرده که واشنگتن باید واقعیتهای ایران را بپذیرد و از تشدید تنشها خودداری کند؛ ضمن اینکه ایران به دنبال ساختن بمب نیست. ارزیابی شما از این پیام چیست؟
تا زمانی که روابط ایران با اسرائیل بهبود نیابد یا کشورهای حوزه خلیج فارس در کنار یکدیگر قرار گیرند و از آمریکا بخواهند که از حمایت از اسرائیل در جنایات جنگی و همدستی در نسل کشی، دست بردارد، هیچ اتفاقی نخواهد افتاد. بنابراین به صورت واقع بینانه، ایران باید با کشورهای عربی و ترکیه همکاری کند تا سیاست های آمریکا را تغییر دهد. سیاست های ایالات متحده تنها زمانی تغییر می کند که با خلیج فارس و ترکیه متحد روبرو شود.
اجازه دهید اضافه کنم که ایران در سمت درست تاریخ در مورد حقوق فلسطینیان قرار دارد. ایالات متحده بهای سنگینی خواهد پرداخت که به لابی صهیونیستی اجازه می دهد تا بر سیاست های آن در خاورمیانه مسلط شود. باید اضافه کنم که اگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در مقابل آمریکا بایستند، حقوق فلسطینیان در کوتاه ترین زمان ممکن احیا می شود، اما متأسفانه حاکمان عرب فاقد شجاعت هستند.